Tu się zaczyna nowe życie

Śląskie, największy region górniczy Unii Europejskiej, nie wyrzekając się swojego dziedzictwa i tożsamości, mierzy się z wyzwaniami transformacyjnymi. Licznie obecne w naszym krajobrazie kopalniane szyby, budynki i hałdy stanowią przestrzenie o dużym potencjale. Eksperci Głównego Instytutu Górniczego stworzyli aplikację, która zbiera i porządkuje dane na temat pogórniczych terenów. Ułatwia to biznesowi i samorządom ich zagospodarowanie.

Fotografia przedstawia mężczyznę w średnim wieku. Ubrany jest w garnitur, ma krótko ścięte włosy.

Adam Hamerla
kierownik projektu, Główny Instytut Górnictwa

Śląskie to nadal najbardziej uprzemysłowiony region Polski, który przez dekady zgromadził ogromny potencjał infrastrukturalny. Województwo jest jednocześnie regionem najbardziej dotkniętym konsekwencjami dostosowania do zmian klimatycznych. Choć podlega transformacji od niemal trzech dekad, to dziś stoi w obliczu największych i najtrudniejszych wyzwań. Nasz system koncentruje się na ocenie potencjału ponownego wykorzystania terenów pogórniczych na cele gospodarcze, a także społeczne.

Dzięki unijnemu wsparciu stworzyliśmy powszechnie dostępną e-usługę OPI-TPP 2.0. System w sposób prosty i atrakcyjny udostępnia informacje o terenach pogórniczych. Te informacje to nie jest lista miejsc, tylko zbiór bardzo wielu usystematyzowanych danych dotyczących m.in. ukształtowania terenu, ich zagospodarowania oraz informacji formalno-prawnych dotyczących terenu.

Narzędzie jest wsparciem dla przedsiębiorców, urbanistów naukowców i samorządów, zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym, w optymalnym planowaniu nowych funkcji i wykorzystaniu możliwości terenów pogórniczych. Nasza usługa skraca czas dotarcia do informacji, podnosi ich jakość i wiarygodność oraz podkreśla i uwidacznia potencjał przestrzeni uwolnionych przez przemysł wydobywczy. Co ważne, system przedstawia tereny pogórnicze jako część większej, połączonej ze sobą tkanki funkcjonującej w obrębie regionu, co ułatwia zarządzanie nimi.

Największym wyzwaniem były dla nas szybko zachodzące zmiany w transformacji regionu. Zdarzało się, że tereny już opisane w międzyczasie zmieniały charakter, zostawały przekształcone lub nabierały nowych funkcji, co wpływało nie tylko na poszczególne dane, ale także bezpośrednio oddziaływało na potencjał terenów sąsiadujących.

Przy tworzeniu systemu zastosowaliśmy podejście znane dotychczas z rynku usług e-commerce – zrezygnowaliśmy więc z geoportalu, kierując się w stronę rozwiązań bardziej intuicyjnych i dostępnych dla szerszego grona użytkowników.

Na zdjęciu widzimy kobietę w brązowej skórzanej kurtce z założonymi rękami. Pozuje stojąc obok rzeźby kuli ziemskiej, za nią znajduje się skalna ściana.

W przypadku Jaworzna, jak każdego innego miasta, którego rozwój opierał się w przeszłości przede wszystkim na górnictwie, konieczne jest wypracowanie metod odtwarzania wartości użytkowej terenów po przemyśle wydobywczym. Mimo ograniczeń, te przestrzenie mają obecnie bardzo wiele do zaoferowania. W naszym mieście nie brakuje przykładów dobrego zagospodarowania terenów górniczych. W dawnych wyrobiskach powstały wyjątkowe miejsca o funkcjach przyrodniczych i rekreacyjnych, takie jak Ośrodek Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera, w którym zachowały się niezwykłe pozostałości skalne sprzed setek tysięcy lat, położony nad malowniczym jeziorem Park Sosina czy popularne „polskie Malediwy”, czyli Park Gródek. W ścisłym centrum miasta, w miejscu po zlikwidowanym szybie „Kościuszko” dawnej KWK Jaworzno, mamy dziś chętnie odwiedzaną przez mieszkańców galerię handlową „Galena”.

Dla naszego miasta, duże znaczenie ma uwolnienie kolejnych terenów inwestycyjnych, które w przeszłości stanowiły zasób majątku kopalni. W tej chwili Jaworzno dysponuje ponad 300 hektarami takich obszarów. To olbrzymie powierzchnie, które są atrakcyjne dla przedsiębiorców, pod warunkiem że otrzymają oni pełną informację o przeszłości tego miejsca oraz możliwych skutkach prowadzonej tam niegdyś działalności wydobywczej. Dzięki temu, mogą rozwiać naturalne wątpliwości czy opory przy pomocy konkretnych danych, analiz i wniosków dotyczących na przykład możliwych technik i kosztów uzdatniania terenu na potrzeby działalności. Dzięki udostępnianiu inwestorom danych, nasze miasto może prowadzić transparentne negocjacje w sprawie zagospodarowania kolejnych przestrzeni inwestycyjnych.

System stworzony przez GIG wspiera promowanie pogórniczych terenów regionu. Pomaga w budowaniu ich nowego wizerunku i walczy ze stereotypami jako miejsc niezdatnych lub nieatrakcyjnych społecznie i gospodarczo. Nasze miasto od lat inwestuje w politykę rozwoju opierającą się na nowoczesnych metodach planowania i zarządzania. System idealnie wpisuje się w nasze potrzeby.

Wideo



Godej po naszymu:

Po naszymu

gruba:
kopalnia

Po naszymu

amt:
urząd

Po naszymu

szishajer:
górnik strzałowy

Projekt:

Rozbudowa systemu zarządzania terenami pogórniczymi na terenie województwa śląskiego

Beneficjent: Główny Instytut Górniczy
Wartość projektu: ok. 5,8 mln zł
Dofinansowanie z RPO WSL: ok. 4,9 mln zł
Okres realizacji: I 2020 – XII 2022