#03 Stare miejsce, nowy świat

Browar Obywatelski to miejsce, które zna każdy tyszanin i sporo osób na Śląsku. To jednocześnie przestrzeń, która stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego miasta. Niestety, kiedy obiekt przestał pełnić swoje przemysłowe funkcje pod koniec lat dziewięćdziesiątych, zaczął niszczeć. Chcąc ocalić ten niezwykły kompleks, postanowiliśmy poddać go waloryzacji. Inspiracją były projekty rewitalizacyjne zabytków techniki prowadzone w Zagłębiu Ruhry, ale też w naszym regionie.

Dzięki unijnej dotacji przeprowadziliśmy kompleksową modernizację dawnej warzelni wraz z zabudowaniami maszynowni i smolarni. Wyburzyliśmy zniekształcające bryłę zabytku współcześnie dobudowane obiekty. W trakcie prac nie zabrakło technicznych niespodzianek. Okazało się, że budynek znajdował się w znacznie gorszym stanie, niż wskazywały na to ekspertyzy. Osuwanie się ścian, brak nośności stropów, zawalenie attyki – to tylko niektóre problemy, z którymi musieliśmy się zmierzyć. Na szczęście udało się uratować obiekt i nadać mu nowe funkcje – kulturalne i turystyczne.

Stara Warzelnia to dziś nowoczesne Centrum Nieelitarnej Sztuki Multimedialnej. Mieszczą się tu cztery sale wystawowe, które same w sobie zachwycają pięknie zachowanymi detalami architektury przemysłowej i starannie odnowionymi, łukowatymi, niemalże gotyckimi oknami w części pomieszczeń. Ich nazwy: Dark, Weizen, Free i Lage nawiązują do tradycji dawnego przemysłu piwowarskiego. Od ponad roku działa tu galeria Tichauer Art Gallery, która regularnie organizuje wydarzenia i wystawy artystów działających w różnych sferach sztuki: malarstwa, grafiki, fotografii, rzeźby, mody czy multimediów. Galeria posiada też część kolekcji sztuki naiwnej „Barwy Śląska”. W obiekcie znajdują się również przestrzenie warsztatowe, sala konferencyjna i biura do pracy projektowej. Na dziedzińcu organizowane są koncerty i inne wydarzenia artystyczne. Dzięki rewitalizacji Tychy zyskały nowe artystyczne miejsce, które swoją ofertą wzbogaca program miejskich instytucji kultury. Obiekt znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki, dzięki czemu każdego roku miejsce to poznają kolejni miłośnicy postindustrialnych przestrzeni.

Architekturą zajmuję się od ponad dwudziestu lat, a od dwunastu prowadzę własną pracownię. To nie tylko moja praca, ale przede wszystkim pasja. Staram się projektować obiekty nietuzinkowe, z poszanowaniem kontekstu miejsca i dbałością o jak najlepsze rozwiązania funkcjonalne. Zależy mi, by to, co po sobie zostawię, ubogacało przestrzeń i spełniało oczekiwania przyszłych użytkowników. W ostatnim czasie podjęłam się pracy z obiektami, które wymagają rewitalizacji. To spore wyzwanie, wymagające częstych konsultacji z konserwatorami zabytków, a nawet archeologami. Nie lada sztuką jest dostosowanie starych, nierzadko zabytkowych, obiektów do nowych funkcji i spełnienie wielu uwarunkowań technicznych, związanych chociażby z bezpieczeństwem przeciwpożarowym. Rewitalizując stare budynki, nie powinniśmy za wszelką cenę kopiować zastanych rozwiązań, lecz w historyczną tkankę umiejętnie wplatać współczesne elementy, tak by współgrały z przestrzenią lub, na zasadzie kontrastu, podkreślały historyczne detale. Żyjemy w XXI wieku, więc ślad naszych czasów powinien być zaznaczony w modernizowanych obiektach. W Starej Warzelni idealnie udało się wypośrodkować proporcje przeszłości z nowoczesnością. Zwróciłam na to uwagę już przy pierwszej wizycie, będąc gościem odbywających się tu Międzynarodowych Warsztatów Projektowych MEDS Workshop Silesia Revival 2021. Z wielkim pietyzmem pochylono się tu nad starą zabudową i włożono ogrom wysiłku, by przywrócić ją do życia z poszanowaniem historii tego miejsca. Współczesne rozwiązania architektoniczne nie przytłaczają charakterystycznej, zabytkowej zabudowy. Wręcz przeciwnie – nowoczesność jest tu dyskretnie, acz wyraźnie zasygnalizowana, dzięki czemu przestrzeń Warzelni jest spójna. Zachowane ceglane ściany, stalowo-ceramiczne stropy Kleina podnoszą estetyczną jakość tyskiego kompleksu. W murach, które zachowano i odnowiono, zapisana jest historia, a to stanowi dla nas – mieszkańców regionu – wartość samą w sobie. Rewitalizacja Starej Warzelni zasługuje na uznanie.