Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

W województwie śląskim leżą setki hektarów niewykorzystanego potencjału w postaci nieużytków po działalności górniczej – terenów zdegradowanych, często znajdujących się w bardzo dogodnych lokalizacjach – w centrach dużych miast, w pobliżu szlaków komunikacyjnych i obszarów o walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Inwestycje poczynione w takich lokalizacjach nie tylko zmienią krajobraz regionu, czyniąc go wizualnie atrakcyjniejszym, ale również przysłużą się wydobyciu potencjału leżącego w zasobach pogórniczych, dzięki czemu możliwa będzie poprawa konkurencyjności województwa oraz wzmocnienie lokalnej i regionalnej gospodarki. Problemem w tym zakresie jest jednak słaby dostęp do informacji dotyczących byłych terenów kopalnianych. Województwo Śląskie wraz z Głównym Instytutem Górnictwa postanowiło to zmienić, tworząc ogólnodostępną bazę informacji na temat obszarów pokopalnianych i możliwości inwestowania na tych terenach.

Tytuł projektu
Rozbudowa systemu zarządzania terenami pogórniczymi na terenie województwa śląskiego

Nazwa beneficjenta
Główny Instytut Górnictwa w partnerstwie z Województwem Śląskim

Oś priorytetowa / Działanie / Poddziałanie
Oś priorytetowa: II. Cyfrowe Śląskie
Działanie: 2.1. Wsparcie rozwoju cyfrowych usług publicznych
Poddziałanie: brak

Finanse
Wartość projektu: 5 800 000,00 zł
Dofinansowanie projektu z UE: 4 930 000,00 zł

Dlaczego podjęto się realizacji projektu?

Projekt zrealizowano z uwagi na dużą liczbę obszarów pogórniczych oraz ich negatywny wpływ na środowisko i wizerunek regionu. Tereny te trwale wpisują się w krajobraz Śląska – praktycznie wszystkie miasta zlokalizowane w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym obejmują swoimi granicami tereny bezpośrednio lub pośrednio związane z działalnością górniczą, wymagające przeprowadzenia rewitalizacji i rekonwersji pod nową działalność. Jednocześnie ich położenie i związany z tym potencjał, wymaga szerszego spojrzenia, niż tylko ujmowanie ich jako czynnik ryzyka i degradacji przestrzeni.

Do tej pory brakowało pełnej, usystematyzowanej i upublicznionej informacji o wartości ekonomicznej tych terenów, która mogłaby w sposób realny wpłynąć na zwiększenie tempa przywracania ich do obiegu gospodarczego. Rozproszone zasoby będące również w posiadaniu podmiotów prywatnych w znacznym stopniu ograniczają dostęp do wiedzy. Dlatego też niezwykle istotne jest podjęcie działań mających na celu dostarczenie odpowiednich narzędzi, które wesprą przywrócenie tych terenów do obiegu gospodarczego z zachowaniem i wzmocnieniem ich wartości zarówno w wymiarze technicznym (infrastrukturalnym), przestrzennym, środowiskowym, jak i kulturowym.

Co udało się zrealizować?

Opracowanie i udostępnienie systemu zwiększającego dostęp obywateli, a zwłaszcza przedsiębiorców, do cyfrowych zasobów kulturowych, naukowych, planistycznych, geodezyjnych i kartograficznych, obejmujących informacje w zakresie prowadzonej działalności górniczej.

Bezpośrednim rezultatem projektu będzie udostępnienie nowej e-usługi w postaci ogólnodostępnej bazy danych terenów pogórniczych zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego wraz z waloryzacją tych obszarów, na rzecz wsparcia procesu ich przekształceń i ponownego wykorzystania. Opracowana w ramach realizacji projektu e-usługa oraz zgromadzone informacje, w tym zdigitalizowane zasoby, będą podstawą do wsparcia procesów planowania długofalowej polityki inwestycyjnej na terenach pogórniczych, zrównoważonego zarządzania przestrzenią w regionie jak również wspierania decyzji inwestycyjnych związanych z rewitalizacją tych terenów.

Jednym z elementów waloryzacji terenów pogórniczych w nowej e-usłudze będzie algorytm wyceny kosztów rewitalizacji, za pośrednictwem którego użytkownikowi systemu dostarczona zostanie informacja o skali koniecznych do wykonania prac rewitalizacyjnych. Wstępna wycena kosztów rewitalizacji oszacowana zostanie na podstawie analizy dokumentów uwzględniającą zarówno materiały archiwalne, decyzje środowiskowe, raporty o stanie środowiska, jak i inne dokumenty istotne z punktu widzenia przedmiotowej tematyki. Pozyskane informacje wzbogacone zostaną danymi z inwentaryzacji terenowej oraz analiz przestrzennych. Określenie prac koniecznych do wykonania przedstawione zostanie w odniesieniu do obowiązującego prawa i procedur administracyjnych.

Ponadto w bazie będzie możliwość wyceny usług ekosystemowych, które umożliwią rozpatrywanie terenów pokopalnianych w ujęciu ekonomii ekologicznej. Dla każdego z terenów zostanie przeprowadzona ocena stanu środowiska przyrodniczego, a zakres planowanych prac będzie obejmował wstępną inwentaryzację przyrodniczą połączoną z identyfikacją obecnych na analizowanym terenie elementów przyrody ożywionej i nieożywionej oraz ich powiązań przestrzennych z terenami sąsiadującymi.

Kto skorzysta z efektów projektu?

Obywatele zainteresowani zasobami z zakresu terenów poddanych działalności górniczej, a przede wszystkim przedsiębiorcy zainteresowani inwestycjami na terenach pogórniczych. W dłuższej perspektywie również miasta, na terenie których zostaną dokonane inwestycje rewitalizacyjne oraz mieszkańcy tych obszarów.

Jakie są główne korzyści projektu?

• powstanie ogólnodostępnej bazy informacji na temat terenów pogórniczych,
• łatwy dostęp do danych, które dotychczas były niedostępne,
• zwiększenie zainteresowania inwestycjami na dawnych terenach górniczych,
• dodatkowo wykorzystanie potencjału przyrodniczego terenów pogórniczych w sposób znaczący może podnieść jakość życia mieszkańców, a miasto uczynić atrakcyjniejsze dla inwestorów.