Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Niewiele jest miast w Polsce, które mogą poszczycić się posiadaniem fragmentów średniowiecznych fortyfikacji – jednym z nich są zlokalizowane na Górnym Śląsku Żory. Jednak z uwagi na zły stan techniczny żorskich murów obronnych przez lata w żaden sposób nie wyeksponowano ich wyjątkowego charakteru, a warto podkreślić, że są one najcenniejszym i najstarszym zabytkiem zlokalizowanym na terenie miasta. Zdecydowano się więc na realizację projektu dofinansowanego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, który sprawił, że mury odzyskały swój pierwotny kształt i blask oraz stały się atrakcyjną częścią przestrzeni publicznej, świadczącej o średniowiecznych korzeniach miasta.

Tytuł projektu
Renowacja fragmentu murów obronnych w Żorach i przeznaczenie go na cele kulturalne

Nazwa beneficjenta
Żory – miasto na prawach powiatu

Oś priorytetowa / Działanie / Poddziałanie
Oś priorytetowa: V. Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, 
Działanie: 5.3. Dziedzictwo kulturowe
Poddziałanie: 5.3.1. Dziedzictwo kulturowe – konkurs

Finanse
Wartość projektu: 2 496 785,44 zł
Dofinansowanie projektu z UE: 1 311 866,48 zł

Dlaczego podjęto się realizacji projektu?

Żory są miastem, w którym dąży się do podnoszenia jakości życia mieszkańców. Jednym z jego kluczowych wyzwań rozwojowych jest poprawa dostępności do usług publicznych, w tym kulturalnych i zwiększenie atrakcyjności przestrzeni przy jednoczesnym poszanowaniu zasad zrównoważonego rozwoju.

Działania podjęte w ramach projektu są wyrazem dbałości o zabytki i lokalną historię. Renowacja murów obronnych przyczyni się do podtrzymania i rozpowszechnienia tożsamości lokalnej, ponieważ dotyka kwestii, która jest bliska mieszkańcom Żor. Ponadto realizacja projektu (renowacja muru wraz z odtworzeniem zabytkowej infrastruktury tj. ścieżki przymurnej i suchej fosy) przyczyni się do podniesienia atrakcyjności zabytku.

W wyniku realizacji projektu miasto zyska atrakcyjną infrastrukturę i przestrzeń publiczną. Projekt przyczyni się do poprawy dostępu do kultury i podniesie atrakcyjność obiektów kulturowych w mieście. Po realizacji wzmocnione zostaną funkcje edukacyjne obiektu (lekcje muzealne) i wzrośnie udziału mieszkańców miasta w kulturze. Realizacja oferty kulturalnej może być współfinansowana między innymi w ramach programów krajowych lub europejskich, takich jak Kreatywna Europa czy Europa dla obywateli. Takie wykorzystanie infrastruktury zabytkowej oraz rozwój powiązanej z nimi oferty kulturalnej przyczyni się do podnoszenia potencjału turystycznego Żor.

Co udało się zrealizować?

Średniowieczne mury zostały poddane profesjonalnej renowacji, dzięki czemu odzyskały swój dawny blask i stały się pięknym świadkiem wielowiekowej historii miasta.

Infrastruktura, która powstała w ramach projektu nadała temu miejscu dodatkowe funkcje kulturalne i społeczne. Amfiteatr powstały u stóp murów będzie miejscem spotkań mieszkańców, gdzie będą odbywały się różne wydarzenia i imprezy kierowane zarówno do żorzan, jak i turystów z całego regionu, a nawet Europy, m.in. inscenizacje średniowiecznych grup rekonstrukcyjnych z różnych krajów, z którymi współpracuje grupa z Żor, spektakle, koncerty czy kino letnie.

W ramach projektu wykonano również m.in.: trakt pieszego z pochylnią dla osób z niepełnosprawnościami oraz wykonano przebicie przez mur zgodnie ze wskazaniami wojewódzkiego konserwatora zabytków, a także odtworzono uliczkę przymurną. Olbrzymia różnica w poziomie terenu pozwoliła także na stworzenie pod kładką dla pieszych pięknej zamkniętej i przeszklonej przestrzeni, gdzie planowana jest klimatyczna kawiarenka.

Kto skorzysta z efektów projektu?

Z efektów projektu niewątpliwie skorzysta każdy mieszkaniec oraz goście odwiedzający Żory. To będzie nie tylko miejsce spotkań i rekreacji, koncertów plenerowych, pokazów rycerskich, kina letniego, wystaw i innych wydarzeń kulturalnych, ale również miejsce świadczące o bogatej i wielowiekowej tradycji Żor.

Jakie są główne korzyści projektu?

Główne korzyści realizacji projektu to:

• integracja środowisk artystycznych poprzez realizację ponadregionalnych projektów kulturalnych, dzięki wykreowaniu przestrzeni sprzyjającej tworzeniu projektów kulturalnych,
• podniesienie jakości i poprawa dostępu do oferty kultury, sportu i rekreacji, oferujących możliwości rozwoju mieszkańców oraz atrakcyjnego spędzania wolnego czasu,
• wyposażenie przestrzeni publicznej w infrastrukturę umożliwiającą wspólne spędzanie czasu przez mieszkańców,
• budowa dynamicznego ośrodka kultury rozpoznawalnego wśród metropolii europejskich, dzięki stworzeniu przestrzeni dla wykreowania wspólnych, markowych wydarzeń artystycznych i kulturalnych.