9 / 32
9
ekspert podpowiada
czenie przestrzenne innowacyjności, bowiem innowacje
rzadko występują w izolacji. Zakłada się, że innowacja
to wysoce interaktywny proces współpracy w rosnącej
i zróżnicowanej sieci interesariuszy. Przedsiębiorstwa
mogą czerpać wiedzę z wielu źródeł: od partnerów,
przez alianse i joint ventures; poprzez nabycie wiedzy;
umowy na prowadzenie prac B+R; zakup licencji itp.
Należy pamiętać, że zdolność do wdrażania innowacji
oceniamy najczęściej na poziomie organizacji, ale jest
ona silnie uzależniona od sektora działalności i ekosy-
stemu innowacji, które wspierają i/lub wymuszają, albo
ograniczają działania innowacyjne. Kompleksowe ujęcie
ekosystemu innowacji zdefiniowano w Regionalnej Stra-
tegii Innowacji Województwa Śląskiego. Oznacza on „(…)
wzajemne kształtowanie się procesów, generowanie roz-
wiązań naturalnie przenikających się oraz współistnienie
i współdziałanie aktorów budujących relacje w różnych
konfiguracjach. (…) Ekosystem cechuje się atmosferą
i warunkami do tworzenia innowacji oraz zdolnością do
samodoskonalenia. Generuje skoordynowane działa-
nia wzmacniające elementy i powiązania wewnętrzne
oraz pozyskuje zasoby i rozwija powiązania na szerszą
skalę, umiejętnie wykorzystując swoje atuty i przewagi
względem innych”. Trudno znaleźć pełniejszą definicję
ekosystemu innowacji, pytanie, czy przynosi takie korzy-
ści, jakie planowano? Obecnie w województwie śląskim
funkcjonuje blisko 200 instytucji otoczenia biznesu,
takich jak agencje rozwoju regionalnego i lokalnego,
ośrodki wspierania przedsiębiorczości, doradcze i infor-
macji gospodarczej, a także stowarzyszenia gospodarcze
(łącznie ponad 20), ponad 20 parków przemysłowych
i technologicznych, izby: gospodarcze, przemysłowe,
handlowe (ponad 20), cechy rzemieślnicze (ponad 70),
9 funduszy pożyczkowych i poręczeniowych oraz prawie
30 klastrów. Podstawowym celem działalności orga-
nizacji instytucji otoczenia biznesu jest podnoszenie
konkurencyjności i innowacyjności, szczególnie małych
i średnich przedsiębiorstw. Obecnie w regionie trwają
różnorodne badania obejmujące ocenę oddziaływania
ekosystemu na wzrost innowacyjności przedsiębiorstw
w woj. śląskim.
Zgodnie z danymi GUS, odsetek przedsiębiorstw prze-
mysłowych aktywnych innowacyjnie w latach 2014-
2016 był wyższy o 1,4 p. proc. niż w latach 2013-2015,
zaś w przypadku przedsiębiorstw usługowych wzrost
ten wyniósł 3,9 p. proc. Nowe lub istotnie ulepszone
produkty lub procesy wprowadziło 18,7% przedsię-
biorstw przemysłowych i 13,6% przedsiębiorstw usługo-
wych, tj. odpowiednio o 1,1 p. proc. i 3,8 p. proc. więcej
niż w latach 2013-2015 [GUS 2017]. Jak widać, wzrosty
nie są imponujące. Podobnie w międzynarodowych
rankingach innowacyjności Polska od lat pozostaje wśród
krajów o umiarkowanej innowacyjności. Mało optymi-
styczne są wyniki zaprezentowane w Polityce rozwoju
gospodarczego Województwa Śląskiego, gdzie zauważo-
no w Polsce m.in. spadek w zakresie współpracy małych
i średnich firm innowacyjnych z innymi podmiotami
oraz małą skłonność przedsiębiorstw do podejmowania
ryzyka i niechęć inwestowania w B+R. Ponadto, staty-
stycznie rzecz biorąc, polskie przedsiębiorstwa ciągle
korzystają ze sprawdzonych, prostych, niskokosztowych
rozwiązań.
Z kolei według raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przed-
siębiorczości, Polska na tle 29 państw Unii Europejskiej
jest jednym z najmniej aktywnych pod względem inno-
wacyjności przedsiębiorstw (mniej aktywna jest jedynie
Rumunia). Im mniejsze przedsiębiorstwo, tym ta aktyw-
ność jest niższa lub w ogóle jej nie ma [PARP 2016].
Bardziej optymistyczne są raporty PWC, gdzie podkreśla
się, że czas dla innowacji, szczególnie w Polsce, jest
sprzyjający i bardzo intensywny. Wynika to z uruchomie-
nia w ciągu ostatnich dwóch lat instrumentów wspie-
rających innowacje, takich jak ulga podatkowa na B+R,
fundusze inwestujące w przedsięwzięcia na wczesnych
fazach rozwoju oraz programy sektorowe na badania
i rozwój [PWC 2017]. Pozytywną ocenę znajdujemy
również w Indeksie Millenium. Zgodnie z nim w 2016
roku Polska zajęła 39. miejsce na liście 128 najbardziej
innowacyjnych gospodarek, awansując o 7 miejsc wzglę-
dem 2015 roku.
Dr hab. inż. Lilla Knop – prof. nzw. Pol. Śl.
Od początku swojej kariery naukowej związana z Politechniką Śląską.
Pracuje na Wydziale Organizacji i Zarządzania. Jej głównymi specjalizacjami
są: zarządzanie strategiczne, zarządzanie innowacjami i sieci współpracy.
Jest autorką i współautorką ponad 100 publikacji naukowych, kilkudzie-
sięciu ekspertyz z zakresu identyfikacji i zarządzania klastrami, zarządzania
innowacjami, strategii przedsiębiorstw i regionów. Jest członkiem Zarzą-
du Głównego Towarzystwa Naukowego Organizacji i Zarządzania oraz
Oddziału w Katowicach. Jest współautorką Regionalnej Strategii Innowacji
Województwa Śląskiego oraz członkiem Śląskiej Rady Innowacji.
Dzięki Sieci Regionalnych
Obserwatoriów Specjalistycznych
możliwe jest skuteczniejsze
zarządzanie potencjałem innowacyjno-
technologicznym regionu.
dokończenie na str. 10
fot. archiwum prywatne