Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Komisja Europejska (KE) przedstawia zmiany, które należy wprowadzić w unijnych programach finansowych w celu stawienia czoła wyzwaniom związanym z kwestiami społecznymi i zatrudnieniem po zakończeniu kryzysu – m.in. rosnącemu bezrobociu wśród młodzieży, a także ryzyku ubóstwa dzieci.

Europejski Fundusz Społeczny Plus będzie głównym instrumentem finansowym mającym na celu wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych oraz gwarantem sprawiedliwego społecznie ożywienia gospodarczego. Propozycje finansowe KE obejmują również:

• wsparcie dla pracowników w procesie ekologicznej i cyfrowej transformacji poprzez możliwości podnoszenia kwalifikacji,
• mechanizm reagowania kryzysowego na wypadek sytuacji nadzwyczajnych w przyszłości,
• zasilenie Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym dodatkowymi środkami finansowymi, tak aby bezzwłocznie uruchomić działania umożliwiające powrót do pracy i skierowanie pomocy do osób najbardziej potrzebujących.

Propozycje te wymagają szybkiej aktualizacji przepisów dotyczących zarówno bieżących programów finansowych, jak i projektu przyszłego budżetu w celu uwzględnienia reakcji na nowe wyzwania.

Natychmiastowa reakcja: dodatkowe środki na Europejski Fundusz Społeczny (EFS) i Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym

Komisja proponuje, aby fundusze z obszaru polityki spójności (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności) zasilić kwotą 55 mld EUR dodatkowych środków w latach 2020–2022 w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom koronawirusa na rynku pracy. Do tego celu posłuży narzędzie REACT-EU, w którym kluczową rolę odgrywa Europejski Fundusz Społeczny na lata 2014-2020, jako mechanizm utrzymywania zatrudnienia i wspierania włączenia społecznego.

Dodatkowe środki na EFS zostaną przeznaczone na:

• utrzymanie miejsc pracy, między innymi poprzez systemy pracy krótkoterminowej i wspieranie samozatrudnienia w celu ochrony dochodów,
• tworzenie nowych miejsc pracy, zwłaszcza dla osób w najtrudniejszej sytuacji,
• działania mające na celu zatrudnianie ludzi młodych,
• kształcenie i szkolenie,
• podnoszenie kwalifikacji, zwłaszcza w celu wspierania podwójnej transformacji: ekologicznej i cyfrowej,
• działania mające na celu poprawę dostępu do usług opieki społecznej i zdrowotnej, również dla dzieci.

Komisja zaproponowała również, aby do 2022 r. państwa członkowskie przekazywały dodatkowe środki na Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym w ramach narzędzia REACT-EU. Pozwoli to uzyskać pieniądze na żywność i podstawową pomoc materialną oraz działania towarzyszące i specjalne działania wspierające włączenie społeczne. Zabezpieczy to finansowanie kluczowych środków naprawczych po zakończeniu kryzysu i umożliwi nieprzerwane wsparcie osób najbardziej potrzebujących.

Podczas wydawania tych środków państwa członkowskie powinny odpowiednio wspierać równouprawnienie płci stanowiące horyzontalną zasadę w przepisach regulujących fundusze społeczne.

Długoterminowa reakcja: projekt umocnienia Europejskiego Funduszu Społecznego Plus

W ramach projektu przyszłego długoterminowego budżetu UE na lata 2021-2027 Komisja zaproponowała istotne zmiany w części dotyczącej Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS+):

• Większe wsparcie działań związanych z zatrudnieniem młodzieży. Państwa członkowskie, w których odsetek młodych osób niekształcących się, niepracujących i nieszkolących się w wieku 15-29 lat przekracza unijną średnią, powinny inwestować co najmniej 15% (do 10% w pierwotnym projekcie EFS+) zasobów z EFS+ w ukierunkowane działania wspierające młodzież.
• Przeciwdziałanie ubóstwu dzieci. Żadne dziecko nie powinno pozostać w tyle w wyniku pandemii koronawirusa. W zmienionym projekcie EFS+ na wszystkie państwa członkowskie nałożono wymóg przeznaczenia co najmniej 5% zasobów krajowych EFS+ na wdrażanie działań ograniczających ubóstwo dzieci.
• Wsparcie ekologicznej i cyfrowej transformacji poprzez inwestycje w możliwości podnoszenia kwalifikacji, które pomogą odnaleźć się pracownikom w neutralnym dla klimatu, bardziej cyfrowym i sprzyjającym włączeniu społeczeństwie.
• Mechanizm reagowania kryzysowego, aby lepiej przygotować się na przyszłe sytuacje nadzwyczajne. Dzięki takiemu rozwiązaniu Komisja może dostosować fundusz w odpowiedzi na nadzwyczajne wydarzenia poprzez szybką zmianę zasad zarządzania w zależności od potrzeb państw członkowskich.

Wzmocniony Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG)

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) ma na celu wspieranie pracowników, którzy stracili pracę w wyniku działań restrukturyzacyjnych przeprowadzanych na dużą skalę, poprzez finansowanie ukierunkowanych szkoleń i inne formy wspierania powrotu na rynek pracy. Mając na uwadze spodziewane większe zapotrzebowanie na takie wsparcie w następstwie pandemii koronawirusa, Komisja proponuje zwiększenie rocznego finansowania do poziomu 386 mln EUR, począwszy od 2021 r.

Dodatkowe środki na wsparcie zatrudnienia i cele socjalne

Ponadto wiele innych funduszy wesprze cele socjalne i związane z zatrudnieniem:

• Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – jego budżet wynosi 560 mld EUR; państwa członkowskie mogą przeznaczyć te środki na wspieranie inwestycji i reform w formie dotacji i pożyczek; będzie stanowił pomoc dla państw członkowskich w zmaganiach z wyzwaniami gospodarczymi i społecznymi w różnych obszarach, w szczególności w obszarze spraw społecznych, zatrudnienia, kwalifikacji i kształcenia.
  
  
• Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji – Komisja zaproponowała znaczne zwiększenie środków finansowych do łącznej kwoty 40 mld EUR; środki te mają zostać wykorzystane do złagodzenia społeczno-gospodarczych skutków transformacji w kierunku neutralności klimatycznej w regionach najbardziej nimi dotkniętych, na przykład poprzez wspomaganie przekwalifikowywania pracowników.
  
  
• Program InvestEU – otrzyma dodatkowe środki na wspieranie infrastruktury społecznej lub mikrofinansowanie przedsiębiorców, zwłaszcza w gospodarce społecznej; zgodnie z projektem całkowity budżet programu wyniesie 32 mld EUR.
  
  
• Program Erasmus – zaoferuje młodzieży nowe możliwości zdobywania doświadczenia za granicą; program zapewnia znaczne finansowanie w obszarze umiejętności oraz kształcenia i szkolenia zawodowego, dysponując łączną kwotą 25 mld EUR.