Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Pytanie 1. W przypadku, gdy Gmina przeprowadza projekt, w którym koszty kwalifikowane nie przewyższają 1 mln euro, a VAT jest kosztem niekwalifikowanym. Czy przychód ze sprzedaży białych certyfikatów spowoduje, że projekt będzie traktowany jak generujący dochód?

Zgodnie z art. 61 ust. 7 pkt b. ustępy 1-6 rozporządzenia nr 1303/2013 nie mają zastosowania do „operacji,    których    całkowity    kwalifikowalny    koszt    przed    zastosowaniem  ust.  1–6  nie  przekracza  1  000  000  EUR”. Oznacza to, że dla projektów, które spełniają tę przesłankę, po uwzględnieniu nowego źródła przychodu, w ogóle nie rozważa się kwestii dochodowości. Zgłoszeniu powinien podlegać tylko taki dochód, którego wystąpienie sprawi, że dany projekt wejdzie w reżim art. 61 rozporządzenia nr 1303/2013.

Jeżeli więc projekt, po wystąpieniu przychodu ze sprzedaży świadectwa, nadal nie przekracza 1 mln euro, to projekt taki jest nadal traktowany jako niegenerujący dochodu.

Opracowane przez Departament Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Pytanie 2. W przypadku, gdy Gmina przeprowadza projekt, w którym koszty kwalifikowane przewyższają 1 mln euro, a VAT jest kosztem niekwalifikowanym. Jeżeli przychody w projekcie, po uwzględnieniu przychodu ze sprzedaży białych certyfikatów, będą nadal niższe od kosztów w projekcie, to czy projekt jest wciąż traktowany jako niegenerujący dochodu?

Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 r., prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej powstają z chwilą zapisania świadectwa efektywności energetycznej po raz pierwszy na koncie w rejestrze świadectw efektywności energetycznej (…) prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii S.A. Samo pozyskanie świadectwa nie stanowi uzyskania praw majątkowych, a więc i możliwego z tego tytułu przychodu. Dopiero zarejestrowanie świadectwa w rejestrze świadectw umożliwia jego sprzedaż / kupno.

Zgodnie z podrozdziałem 7.4 pkt 1 c) Wytycznych w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata 2014-2020 z 10 stycznia 2019 r. (dalej: Wytyczne), „opłata może zostać uznana za przychód projektu, jeżeli jest ona bezpośrednio związana z jego realizacją i usługami dostarczanymi przez projekt”. W związku z powyższym, przychód z tytułu sprzedaży białego certyfikatu wpisuje się w definicję przychodu z art. 61 ust. 1. Rozporządzenia 1303/2013. Natomiast zmienność cen certyfikatów przemawia za tym, aby projekty te zakwalifikować do kategorii projektów z art. 61 ust. 6. Rozporządzenia 1303/2013.

Co ważne, aby projekt mógł być uznany za generujący dochód, analiza finansowa projektu musi wykazać, że przychody projektu (w tym przychody ze sprzedaży certyfikatów) będą przewyższały "wszelkie koszty operacyjne i koszty odtworzenia wyposażenia krótkotrwałego poniesione w okresie odniesienia". Sposób postępowania w przypadku pojawienia się przychodu ze sprzedaży białych certyfikatów w fazie operacyjnej projektu, który na etapie zawarcia umowy o dofinansowanie nie był projektem generującym dochód po ukończeniu został szczegółowo opisany w podrozdziale 12.1 pkt 4) ww. Wytycznych. Należy mieć jednakże na uwadze, że do kategorii projektów generujących dochód nie zalicza projektów, które spełniają przynajmniej jedną z wymienionych w art. 61 ust. 7 i 8 Rozporządzenia 1303/2013 przesłanek wyłączających (patrz: Wytyczne, rozdział 2, pkt 30).

Kwestię monitorowania dochodów w tego typu projektach reguluje podrozdział 12.1 pkt 2) lit. c) Wytycznych.

Opracowane przez Departament Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Pytanie 3. Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego 1303/2013 art. 61 ust. 7. pkt g. ustępy 1-6 art. 61 nie mają zastosowania do operacji realizowanych w ramach wspólnego planu działania. Czy w związku z powyższym można uznać powyższą interpretację jako poprawną i pozyskane białe certyfikaty nie będą traktowane jako generujące dochód w projekcie?

Zgodnie z zapisami art. 104 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego 1303/2013, wspólny plan działania to „(..) operacja, której zakres jest definiowany i która jest zarządzana w odniesieniu do produktów oraz rezultatów, które ma osiągnąć. Obejmuje projekt lub grupę projektów, nie polegających na zapewnieniu infrastruktury, wykonywanych na odpowiedzialność beneficjenta, jako część programu operacyjnego lub programów operacyjnych.(…)”. Wspólne plany działania nie obejmują zatem projektów polegających na inwestycji w infrastrukturę, a należy mieć na uwadze, że projekty z priorytetu IV RPO WSL 2014-2020 to projekty inwestycyjne. W związku z powyższym, wskazany zapis nie znajduje zastosowania do inwestycji finansowanych w ramach działania 4.3.

Obowiązek monitorowania dochodów dla projektów inwestycyjnych wynika z umowy o dofinansowanie oraz Przewodnika dla Beneficjentów EFRR RPO WSL 2014-2020.

Opracowane przez Departament Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Pytanie 4. W przypadku, gdy Gmina przeprowadza projekt, w którym VAT jest w 100% kosztem kwalifikowanym. Białe certyfikaty wystawiane są przez Urząd Regulacji Energetyki dla inwestycji zrealizowanych. W związku z tym, ich przyznanie następuje po zakończeniu inwestycji przez JST. Sprzedaż białych certyfikatów wiąże się z wystawieniem faktury VAT. W przypadku, projektów dla których VAT jest wydatkiem kwalifikowalnym w umowach i RPO widnieją zapisy o zakazie podwójnego finansowania wydatków. Czy zatem VAT występujący na fakturze ze sprzedaży białych certyfikatów zostanie uznany jako podwójne finansowanie, biorąc pod uwagę, że:

a) Artykuł 37 pkt 8 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego 1303/2013 dopuszcza otrzymanie wsparcia z dodatkowych źródeł wspieranych przez budżet Unii oraz wskazuje, iż dla takich źródeł powinna być prowadzona oddzielna ewidencja, a wsparcie z instrumentu finansowego w ramach EFSI stanowi część operacji z wydatkami kwalifikowalnymi odrębnymi od innych źródeł pomocy. Czy zatem zgodnie z treścią powyższego punktu, słusznym jest założenie, iż środki pozyskane ze sprzedaży białych certyfikatów powinny być rozliczane w ramach oddzielnej ewidencji, bez wpływu na część operacji z wydatkami kwalifikowalnymi w ramach projektu inwestycyjnego sfinansowanego z dotacją RPO i bez wpływu zatem na zapisy o podwójnym finansowaniu wydatków zawartymi w umowach o dofinansowanie z RPO?

b) Jeżeli powyższe nie ma zastosowania, to czy zwrotowi podlegać ma cały VAT z projektu inwestycyjnego przeprowadzonego przez JST czy też tylko VAT w wysokości występującej na fakturze ze sprzedaż białych certyfikatów? W zapisach umów o dofinansowanie w ramach RPO widnieje zapis: „Jeżeli zostanie stwierdzone, że Beneficjent wykorzystał całość lub część dofinansowania niezgodnie z przeznaczeniem, bez zachowania obowiązujących procedur lub pobrał całość lub część dofinansowania w sposób nienależny albo w nadmiernej wysokości, Beneficjent zobowiązuje się do zwrotu tych środków, odpowiednio w całości lub w części, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków na rachunek Beneficjenta do dnia zwrotu tych środków”. Wydaje się więc, iż ewentualnemu zwrotowi powinien podlegać jedynie VAT do wysokości pojawiającej się na fakturze ze sprzedaży białych certyfikatów, gdyż ich sprzedaż nie ma wpływu na kwalifikowalność pozostałej części podatku VAT sfinansowanego w ramach realizacji projektu inwestycyjnego i dotacji z RPO.

Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 roku ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz EFMiR wydatki poniesione na podatek od towarów i usług mogą zostać uznane za kwalifikowalne, jeśli beneficjent nie ma prawnej możliwości ich odzyskania. Wskazany zapis wynika z zapisów Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020, które informują, iż podatki i inne opłaty, w szczególności podatek VAT, mogą być uznane za wydatki kwalifikowalne tylko wtedy, gdy beneficjent nie ma prawnej możliwości ich odzyskania. Oznacza to, iż zapłacony podatek VAT może być uznany za wydatek kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem krajowym, nie przysługuje prawo (czyli beneficjent nie ma prawnych możliwości) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT.

Zgodnie z zapisami Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020:

– 6.13 pkt 1. Podatki i inne opłaty, w szczególności podatek VAT, mogą być uznane za wydatki kwalifikowalne tylko wtedy, gdy brak jest prawnej możliwości ich odzyskania na mocy prawodawstwa krajowego oraz

– 6.13 pkt 2. Warunek określony w pkt 1 oznacza, iż zapłacony podatek VAT może być uznany za wydatek kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi ani żadnemu innemu podmiotowi zaangażowanemu w projekt oraz wykorzystującemu do działalności opodatkowanej produkty będące efektem realizacji projektu, zarówno w fazie realizacyjnej jak i operacyjnej, zgodnie z obowiązującym prawodawstwem krajowym, nie przysługuje prawo (tzn. brak jest prawnych możliwości) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT.

Realizując projekty w ramach RPO WSL 2014-2020 należy również pamiętać, iż w opinii Komisji Europejskiej ocena kwalifikowalności podatku VAT powinna być dokonywana przez pryzmat przepisów obowiązujących w perspektywie finansowej 2007-2013, zgodnie z którymi podatek VAT stanowi wydatek niekwalifikowalny w przypadku, gdy jest możliwy do odzyskania. Znaczenie pojęcia „możliwy do odzyskania” wykracza, w opinii Komisji, poza możliwości odzyskiwania podatku VAT wynikające z treści przepisów właściwych w zakresie tego podatku (w tym w szczególności dyrektywy 2006/112/WE) i obejmuje wszystkie mechanizmy związane z jego odzyskiwaniem, w tym te, które nie wynikają bezpośrednio z przepisów właściwych w zakresie VAT. Ponadto Komisja wskazała, że nie jest właściwym oddzielanie fazy konstrukcyjnej realizacji projektu od fazy eksploatacyjnej i wiązanie możliwości odzyskiwania podatku jedynie z beneficjentem. W konsekwencji Komisja dochodzi do wniosku, że VAT nie powinien stanowić wydatku kwalifikowalnego w każdym przypadku, gdy w fazie eksploatacyjnej projektu podmiot wykorzystujący infrastrukturę, niezależnie od swojego statusu i powiązania z beneficjentem, będzie miał możliwość odzyskania podatku VAT.

Należy pamiętać, iż posiadanie prawa (potencjalnej prawnej możliwości) do odzyskania z Urzędu Skarbowego podatku VAT wyklucza uznanie wydatku za kwalifikowalny, nawet jeśli faktycznie zwrot podatku nie nastąpił, np. ze względu na nie podjęcie przez beneficjenta czynności zmierzających do realizacji tego prawa.

W przypadku projektów, w których beneficjent ma możliwość częściowego odliczenia podatku VAT np. z uwagi na fakt prowadzenia działalności opodatkowanej, nieopodatkowanej lub zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT,  IZ RPO WSL 2014-2020 dopuszcza możliwość kwalifikowania podatku VAT w części, proporcjonalnie do rodzaju prowadzonej działalności.

W sytuacji kwalifikowania w projekcie podatku VAT w ustalonej proporcji, Beneficjent jest zobowiązany do składania do IZ RPO WSL każdego roku, w którym realizowany jest projekt, oświadczenia określającego wysokość podatku VAT możliwego do odzyskania (będąc świadomym odpowiedzialności karnej za podanie w oświadczeniu nieprawdy).

W przypadku stwierdzenia przez IZ RPO WSL nieprawidłowości w zakresie wydatkowania środków dofinansowania z podatku vat, która wypełnia którąkolwiek z przesłanek określonych w art. 207 Ustawy o finansach publicznych (dalej: UFP) tj.:

• wykorzystanie niezgodnie z przeznaczeniem,
• wykorzystanie z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 UFP,
• pobranie nienależnie lub w nadmiernej wysokości

dofinansowanie podlega zwrotowi na zasadach i w terminach w określonych w UFP. Jeśli beneficjent nie dokona zwrotu środków na zasadach i w terminach określonych w art. 207 UFP IZ RPO WSL podejmuje czynności zmierzające do odzyskania dofinansowania z wykorzystaniem dostępnych środków prawnych.

Opracowane przez Departament Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego