Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Pytanie 1. Czy wyodrębniona księgowość może być prowadzona w wydzielonym dzienniku częściowym? Na koniec każdego okresu sprawozdawczego sporządzane jest zestawienie obrotów dzienników częściowych.

Odpowiedź.

Beneficjenci prowadzący pełną księgowość - zapewniają odrębny system księgowy albo odpowiedni kod księgowy, co oznacza prowadzenie odrębnej ewidencji księgowej, nie zaś odrębnych ksiąg rachunkowych. Jednostka może tego dokonać poprzez odpowiednie zmiany w polityce rachunkowości oraz zakładowym planie kont, polegające na:

- wprowadzeniu dodatkowych rejestrów dokumentów księgowych, kont syntetycznych, analitycznych i pozabilansowych, pozwalających na wyodrębnienie operacji związanych z danym projektem, w układzie umożliwiającym uzyskanie informacji wymaganych w zakresie sprawozdawczości finansowej projektu i kontroli; lub

- wprowadzeniu wyodrębnionego kodu księgowego dla wszystkich transakcji związanych z danym projektem. Wyodrębniony kod księgowy oznacza odpowiedni symbol, numer, wyróżnik stosowany przy rejestracji, ewidencji lub oznaczeniu dokumentu, który umożliwia sporządzanie zestawienia lub rejestru dowodów księgowych w określonym przedziale czasowym, ujmujących wszystkie operacje związane z projektem oraz obejmujących przynajmniej następujący zakres danych:
nr dokumentu źródłowego, nr ewidencyjny lub księgowy dokumentu, datę wystawienia dokumentu, kwotę brutto i netto dokumentu, kwotę kwalifikowalną dotyczącą projektu.

W celu prawidłowego rozliczania środków unijnych prowadzona jest wyodrębniona ewidencja księgowa na kontach syntetycznych i analitycznych danego projektu.
W wytycznych nie wymieniono dzienników jako formy wydzielonej ewidencji księgowej.
Dziennik projektu ( częściowy) może być uzupełnieniem zapisów,  jest zabezpieczony na zasadzie dziennika szczegółowego, obejmującego zaksięgowane dokumenty dotyczące danego projektu. Zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w okresie sprawozdawczym. Zapisy w dzienniku dotyczące operacji prowadzone są w sposób ciągły. Zapis księgowy posiada automatycznie nadany numer pozycji, pod którą został wprowadzony do dziennika, a także dane pozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu. Do dziennika można wyodrębnić zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych oraz zestawienie kont syntetycznych.

Opracowane przez panią Gabrielę Suski-Borek

Pytanie 2. Kwalifikowalność VAT w przypadku odliczenia proporcjonalnego.

Odpowiedź.

Podatek VAT w stosunku do wydatków, dla których beneficjent odlicza ten podatek częściowo według prewspółczynnika ustalonego zgodnie z art. 86 ust. 2a-2h oraz proporcji ustalonej zgodnie z art. 90 ust. 2 uptu, może być uznany za kwalifikowalny w zakresie tej części podatku, której beneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskania. W takiej sytuacji beneficjent jest zobowiązany zapewnić przejrzysty system rozliczania projektu, tak aby nie było wątpliwości w jakiej części oraz w jakim zakresie VAT może być uznany za kwalifikowalny.

Zapłacony podatek VAT może być uznany za wydatek kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem krajowym, nie przysługuje prawo (czyli beneficjent nie ma prawnych możliwości) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot podatku VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 uptu, podatnikom VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary lub usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. W sytuacji gdy podatnik oprócz działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT wykonuje również działalność pozostającą poza zakresem tego podatku, to zgodnie z art. 86 ust. 2a-2h uptu winien określić proporcję odliczania podatku naliczonego. Ponadto przepis zawarty w art. 88 uptu zawiera katalog przypadków, kiedy podatnikowi VAT nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. W tych przypadkach podatku nie można odliczyć nawet wówczas, gdy dany zakup jest bezpośrednio związany z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu, tym samym podatek VAT może stanowić wówczas wydatek kwalifikowalny. W związku z powyższym, przepisy uptu stanowią, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje beneficjentowi jedynie w przypadku, kiedy spełnione zostaną następujące dwa warunki: beneficjent jest podatnikiem podatku VAT oraz zakupione przez beneficjenta towary i usługi wykorzystywane są przez niego do wykonywania czynności opodatkowanych. Tym samym, jeśli nie jest spełniony jeden z wymienionych warunków, wówczas podatek VAT zawarty w dokonywanych przez beneficjenta zakupach będzie stanowił wydatek kwalifikowalny.

W sytuacji, gdy podatnik oprócz działalności opodatkowanej podatkiem VAT wykonuje również działalność pozostającą poza zakresem tego podatku, to zgodnie z zapisami art. 86 ust. 2a-2h uptu musi ustalić tzw. prewspółczynnik - czyli proporcję, według której odliczać będzie podatek VAT związany z działalnością gospodarczą oraz czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Następnie należy określić, czy dany wydatek związany będzie wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, czy też zwolnionymi z opodatkowania i w razie konieczności zastosować proporcję odliczania podatku VAT, o której mowa w art. 90 uptu. Wówczas podmiot powinien przyporządkować naliczony podatek VAT odnośnie dokonywanych przez siebie zakupów do trzech grup:

- naliczonego podatku VAT wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z wykonywaniem czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT - podatek ten w całości podlega odliczeniu (a więc zgodnie z obowiązującymi mechanizmami - nie może być wydatkiem kwalifikowalnym),

- naliczonego podatku VAT wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z wykonywaniem czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia (a więc zgodnie z obowiązującymi mechanizmami - może być uznany za wydatek kwalifikowalny),

- naliczonego podatku VAT związanego zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT, jak również z czynnościami, w związku z którymi prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT nie przysługuje - w tym przypadku podmiot powinien określić kwotę naliczonego podatku VAT podlegającego odliczeniu stosując proporcję, o której mowa w art. 90 uptu (w tym przypadku podatek VAT może być wydatkiem kwalifikowalnym w ustalonej proporcji).

Każdy Beneficjent powinien mieć na uwadze, że w przypadku uzyskania prawa do odliczenia podatku od towarów i usług, który wcześniej uznano za wydatek kwalifikowalny (również w przypadku zmiany prewspółczynnika/proporcji) podatnik będzie zobowiązany do zwrotu części otrzymanego dofinansowania dotyczącej podatku VAT (dla której nabył prawo do odliczenia tego podatku) odpowiednio wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych.

W przypadku możliwości odzyskania podatku VAT odpowiednio zgodnie z art. 90c oraz art. 91 uptu beneficjent (po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jak również i za następne lata), który w danym roku rozliczył w ramach Programu wydatki w oparciu o prognozowaną proporcję sprzedaży, która była mniejsza niż obliczona po zamknięciu roku, zobowiązany jest do zwrotu nadmiernie pobranego dofinansowania niezwłocznie po uzyskaniu prawa do korekty odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług. W przypadku gdy rzeczywista (obliczona po zamknięciu roku) proporcja sprzedaży była mniejsza niż ustalona odpowiednio zgodnie z art. 86 ust. 2g lub art. 90 ust. 4 uptu za poprzedni rok (prognozowana), w rezultacie czego beneficjent uzyskał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wysokości niższej niż pierwotnie naliczona, nie jest możliwe podniesienie kwoty dofinansowania.

Rozliczanie podatku VAT przez jednostkę samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) i jej jednostki organizacyjne

JST i jej jednostki organizacyjne należy traktować jak jeden podmiot. Oznacza to, że podatek VAT od czynności opodatkowanych, wykonywanych zarówno przez JST, jak i jej jednostki organizacyjne, powinna rozliczać JST.

Zgodnie z powyższym JST będzie mogła odliczać podatek VAT od wydatków inwestycyjnych, gdy inwestycja będzie przekazana i ostatecznie wykorzystywana do czynności opodatkowanych przez jej jednostki organizacyjne (a więc zgodnie z obowiązującym mechanizmami taki podatek od towarów i usług nie może być wydatkiem kwalifikowalnym).

Zgodnie z art. 86 ust. 2a-2h uptu w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia proporcji wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej (w tym przypadku VAT może być wydatkiem kwalifikowalnym w ustalonej proporcji).

Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, w przypadku JST sposób określania proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych JST.

Opracowane przez Panią Gabrielę Suski-Borek