Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Zaktualizowano Siatki analitycznych dotyczących pomocy publicznej na inwestycje w projekty infrastrukturalne

Pytanie 4. Czy w przypadku projektu polegającego na adaptacji istniejącego obiektu (budynku) do nowych potrzeb o charakterze gospodarczym (przestrzenie coworkingowe), możliwe jest zastosowanie pomocy na infrastrukturę lokalną także względem prac z zakresu termomodernizacji tego obiektu? Innymi słowy, czy możliwe jest objęcie kosztów termomodernizacji obiektu (która zasadniczo stanowi działanie przyczyniające się do wzrostu efektywności energetycznej) pomocą na infrastrukturę lokalną (art. 56 GBER), czy też raczej zastosowanie w tym zakresie powinna być pomoc inwestycyjna na środki wspierające efektywność energetyczną (art. 38 GBER)?
Odpowiedź, 25.07.2018 r.
W odpowiedzi na Państwa wątpliwości dotyczące możliwości wspierania prac z zakresu termomodernizacji w ramach art. 56 „ pomoc na infrastrukturę lokalną” rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1) (zwanego dalej „GBER”), uprzejmie informuję, co następuje.

Komisji Europejska na platformie State Aid Wiki wskazała jednoznacznie, iż w sytuacji gdy część działań realizowanych w ramach projektu dotyczy efektywności energetycznej, to koszty kwalifikowalne w tym zakresie są wyłączone ze wsparcia w ramach art. 56 GBER „Pomoc na infrastrukturę lokalną”. Na tego rodzaju koszty przedsiębiorca może uzyskać pomoc jedynie na podstawie art. 38 GBER „Pomoc inwestycyjna na środki wspierające efektywność energetyczną”, zgodnie z warunkami wskazanymi w tym przepisie.

Powyższe wynika z treści art. 56 ust. 2 który wskazuję, iż pomoc na infrastrukturę lokalną jest udzielana jedynie w sytuacji gdy dana infrastruktura nie jest przedmiotem innej sekcji rozdziału III GBER, z wyjątkiem regionalnej pomocy inwestycyjnej.


Opracowane przez Wydział Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Pytanie 3. Czy rozpoczęcie procedury w zakresie udzielenia zamówienia publicznego przed złożeniem wniosku o dofinansowanie niweczy efekt zachęty w przypadku tych przeznaczeń pomocy publicznej, dla których spełnienie efektu zachęty jest wymagane zgodnie z art. 6 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu ( „GBER”)?
Odpowiedź, 13.03.2018 r.
W odpowiedzi na pytanie w sprawie oceny naruszenia efektu zachęty, o którym mowa w art. 6 rozporządzenia GBER, w kontekście przeprowadzenia procedury zamówień publicznych i wyboru oferenta przed złożeniem wniosku o dofinansowanie projektu, należy zauważyć, że Komisja Europejska uznała w dokumencie „Practical guide to the GBER”[1], iż pewne rodzaje zobowiązań podjęte przez beneficjenta nie stanowią rozpoczęcia prac w rozumieniu treścią art. 2 pkt 23 GBER, jeśli z warunków, na jakich zostały podjęte, wynika, iż są one łatwo rozwiązywalne, a koszty ponoszone przez beneficjenta nie są znaczne.

W przypadku postępowań o udzielenie zamówienia publicznej w zakresie budowy instalacji OZE należy zauważyć, iż Komisja Europejska potwierdziła, że zawarcie umowy warunkowej, czy też prowadzenie procedery zamówień publicznych pod warunkiem, zgodnie z którym zobowiązanie będzie wykonane jedynie, gdy beneficjent uzyska wsparcie ze środków publicznych, nie będzie wiązało się z naruszeniem efektu zachęty. Możliwość taka została również uwzględniona w art. 93 ust. 1a ustawy Prawo Zamówień Publicznych (dalej jako PZP). Należy zauważyć, że przepisy PZP jednoznacznie rozdzielają wybór najkorzystniejszej oferty od podpisania umowy o udzielnie zamówienia. Zgodnie z przepisami PZP to podpisanie umowy stanowi zakończenie procedury przetargowej. Tym samym wydaje się, iż można przyjąć, że pierwszym prawnie wiążącym zobowiązaniem, o którym mowa w art. 2 pkt 23 GBER w odniesieniu do procedury udzielania zamówień publicznych jest podpisanie umowy, a nie wybór najlepszej oferty, który wcale nie musi doprowadzić do podpisania umowy z tym właśnie oferentem (zob. przywołany wyżej art. 93 ust. 1a PZP). Dodatkowo, jeżeli wnioskodawca w dokumentacji przetargowej zastrzega sobie prawo do unieważnienia procedury na każdym etapie, a więc również po wybraniu najlepszej oferty, to wówczas przed złożeniem wniosku o udzielenie pomocy może wycofać się z prowadzonego przetargu bez ponoszenia konsekwencji finansowych, co stanowi podstawę do uznania, iż efekt zachęty został zachowany.

[1] http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/block.html

Opracowane przez Wydział Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Pytanie 2. Gmina planuje realizować projekt w formule grantowej na montaż mikroinstalacji takich jak fotowoltaika, panele solarne, pompy ciepła c.w.u. Jak należy rozumieć przepisy dotyczące pomocy publicznej w przypadku gdy na wydzielonej części nieruchomości mieszkaniec (grantobiorca ostateczny) prowadzi działalność gospodarczą np. biuro rachunkowe.

1) Kiedy w takiej sytuacji wystąpi pomoc publiczna?

2) Czy istnieje możliwość uniknięcia pomocy publicznej dla ww. projektu?

Odpowiedź, 04.01.2018 r.
Ad 1)W opisywanym modelu należy rozróżnić dwie relacje:
1) IZ RPO WSL -> gmina (beneficjent)

oraz

2) gmina (beneficjent) -> grantobiorca

Ad1)
Odnośnie pierwszej z relacji należy wskazać, że przy założeniu, iż gmina nie zatrzymuje dla siebie żadnej korzyści ekonomicznej o charakterze gospodarczym i działa jedynie w sferze władztwa publicznego (zatem nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów unijnych), można przyjąć, iż środki przekazane z RPO WSL takiej gminie nie będą stanowiły pomocy publicznej jako tzw. transfer wewnątrzadministracyjny. Istotne jest zatem ustalenie, czy gmina w ramach projektu zachowuje się jak przedsiębiorstwo czy jak organ publiczny. W szczególności, gdyby gmina pobierała od ostatecznych odbiorców opłaty mające charakter wynagrodzenia należałoby traktować taką gminę jako podmiot oferujący usługi (a zatem za przedsiębiorstwo w rozumieniu unijnych przepisów o pomocy publicznej). Wówczas ryzyko uznania pierwszego z transferów za pomoc publiczną można uznać za istotne. Jeżeli jednak gmina nie działa w projekcie jak przedsiębiorstwo, wówczas można uznać, iż pierwszy z transferów nie ma charakteru pomocy publicznej/pomocy de minimis

Ad 2)
W przypadku drugiej z relacji, tj. transferu występującego pomiędzy gminą (beneficjentem) a grantobiorca należy wskazać, że może on stanowić pomoc publiczną lub pomoc de minimis, w przypadku, gdy spełnione będą wszystkie przesłanki uznania go za odnośny rodzaj pomocy.

W odniesieniu do drugiej z relacji należy ustalić, czy w zakresie w jakim grantobiorca otrzyma wsparcie może być uznany za przedsiębiorstwo (podmiot prowadzący działalność gospodarczą) w rozumieniu unijnych przepisów o pomocy państwa.

Działalność gospodarczą należy ocenić dwutorowo, tj. uwzględniając, w jaki sposób ma być wykorzystane wsparcie przez grantobiorcę. Tj., czy planuje on wykorzystać instalację do produkcji energii przeznaczonej na sprzedaż (oferowanie towaru w postaci energii) czy też wykorzystać energię wytworzoną przez infrastrukturę powstała w wyniku otrzymania grantu na tzw. potrzeby własne. W tym drugim przypadku należy ustalić, czy potrzeby własne grantobiorcy związane są z działalnością gospodarczą czy też nie.

Odnosząc się do podanego przykładu, tj. prowadzenia biura rachunkowego, bez wątpienia należy uznać, iż energia wytworzona przez infrastrukturę sfinansowaną z grantu w takim przypadku służyć będzie celom związanym z działalnością gospodarczą. W przypadku, gdy biuro rachunkowe prowadzone jest w obiekcie stanowiącym jednocześnie dom mieszkalny wydaje się, ze jedynie w przypadku odrębnego funkcjonowania wydzielonych instalacji w części mieszkalnej i części biurowej, przy założeniu, iż infrastruktura (np. solary i orurowanie CWU) wykorzystywane są wyłącznie do zasilania części mieszkalnej można wykluczyć pomoc publiczną.

W opisywanym przypadku nie wydaje się możliwe zastosowanie rozwiązania, o którym mowa w pkt 207 Zawiadomienia Komisji w sprawie pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (tzw. działalność gospodarcza o czysto pomocniczym charakterze)

W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że zgodnie z pkt 207 Zawiadomienia Komisji, działalności gospodarczej ma charakter czysto pomocniczy, w przypadku gdy:

I) działalność ta jest bezpośrednio powiązanej z eksploatacją infrastruktury niegospodarczej i jest konieczna do jej eksploatacji

lub

jest nieodłącznie związanej z podstawowym wykorzystaniem o charakterze niegospodarczym.

oraz

II) ma ona ograniczony zakres (użytkowanie infrastruktury do celów gospodarczych można uznać za działalność pomocniczą, jeżeli wydajność przydzielana co roku na taką działalność nie przekracza 20 % całkowitej rocznej wydajności infrastruktury).

Ad I) Nie wydaje się, aby biuro wykorzystywane do prowadzenia działalności rachunkowej można uznać za działalność konieczną do eksploatacji części mieszkalnej lub nieodłącznie związane z podstawowym wykorzystaniem domu mieszkalnego.

Ad II) Kwestia zachowania 20% progu działalności pomocniczej wymaga indywidualnego zbadania w każdym konkretnym przypadku (w podanym przykładzie nie podano żadnych informacji w tym względzie) – istotne jest przy tym aby, kryterium podziały było jak najbardziej adekwatne do rozpatrywanego przypadku. Tym niemniej z uwagi na niespełnienie pierwszego z warunków zasadniczo w podanym przykładzie kwestia ta nie ma znaczenia.

Należy przy tym zastrzec, iż ostateczna ocena projektu będzie oparta na całokształcie informacji i danych dostępnych na moment dokonywania oceny projektu.

Opracowane przez Wydział Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 

Pytanie 1. Jak interpretować przypadek, w którym stosunek kapitału obcego do kapitału własnego przyjmuje wartość ujemną?

Czy, jeśli wynika to z ujemnej wartości kapitału własnego, podmiot którego sytuacja ta dotyczy, należy uznać za znajdujący się w trudnej sytuacji w rozumieniu unijnych przepisów dotyczących pomocy państwa?

Czy w takim przypadku podmiot ten może otrzymać dofinansowanie z EFRR?

Odpowiedź, 27.12.2017 r.
Na wstępie należy zaznaczyć, iż, zgodnie z art. 3 ust. 3 lit. d rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013, przedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji w rozumieniu unijnych przepisów dotyczących pomocy państwa nie mogą uzyskać wsparcia z EFRR. Opisywany warunek dotyczy jednak nie tylko projektów, objętych pomocą publiczną, ale wszelkich przypadków, w których beneficjentami wsparcia miałyby być przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów unijnych. 

Definicję przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji zawierają m.in. art. 2 pkt 18 Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 (tzw. GBER) oraz pkt 20 i nast. Wytycznych dotyczących pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Wytyczne R&R).

Zgodnie z definicją zawartą w GBER,  „przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji” oznacza przedsiębiorstwo, wobec którego zachodzi co najmniej jedna z poniższych okoliczności:
a) w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (innej niż MŚP, które istnieje od mniej niż trzech lat lub, do celów kwalifikowalności pomocy na finansowanie ryzyka, MŚP w okresie siedmiu lat od daty pierwszej sprzedaży komercyjnej, które kwalifikuje się do inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w następstwie przeprowadzenia procedury due diligence przez wybranego pośrednika finansowego), w przypadku gdy ponad połowa jej subskrybowanego kapitału zakładowego została utracona w efekcie zakumulowanych strat. Taka sytuacja ma miejsce, gdy w wyniku odliczenia od rezerw (i wszystkich innych elementów uznawanych za część środków własnych przedsiębiorstwa) zakumulowanych strat powstaje ujemna skumulowana kwota, która przekracza połowę subskrybowanego kapitału zakładowego. Do celów niniejszego przepisu „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” odnosi się w szczególności do rodzajów jednostek podanych w załączniku I do dyrektywy 2013/34/UE (37), a „kapitał zakładowy” obejmuje, w stosownych przypadkach, wszelkie premie emisyjne;

b) w przypadku spółki, w której co najmniej niektórzy członkowie ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za jej zadłużenie (innej niż MŚP, które istnieje od mniej niż trzech lat lub, do celów kwalifikowalności pomocy na finansowanie ryzyka, MŚP w okresie siedmiu lat od daty pierwszej sprzedaży komercyjnej, które kwalifikuje się do inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w następstwie przeprowadzenia procedury due diligence przez wybranego pośrednika finansowego), w przypadku gdy ponad połowa jej kapitału wykazanego w sprawozdaniach finansowych tej spółki została utracona w efekcie zakumulowanych strat. Do celów niniejszego przepisu „spółka, w której co najmniej niektórzy członkowie ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za jej zadłużenie” odnosi się w szczególności do rodzajów jednostek wymienionych w załączniku II do dyrektywy 2013/34/UE;

c) w sytuacji gdy przedsiębiorstwo podlega zbiorowemu postępowaniu w związku z niewypłacalnością lub spełnia kryteria na mocy obowiązującego prawa krajowego, by zostać objętym zbiorowym podstępowaniem w związku z niewypłacalnością na wniosek jej wierzycieli;

d) w sytuacji gdy przedsiębiorstwo otrzymało pomoc na ratowanie i nie spłaciło do tej pory pożyczki ani nie zakończyło umowy o gwarancję lub otrzymało pomoc na restrukturyzację i nadal podlega planowi restrukturyzacyjnemu;

e) W przypadku przedsiębiorstwa, które nie jest MŚP, jeśli w ciągu ostatnich dwóch lat:

1)            stosunek księgowej wartości kapitału obcego do kapitału własnego tego przedsiębiorstwa przekracza 7,5 oraz
2)            wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem EBITDA tego przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0.

Kwestia poruszona w pytaniu odnosi się zatem pośrednio do ostatniej z ww. okoliczności.  W tym miejscu należy jednak wyjaśnić, iż art. 2 pkt 18, lit. e) GBER (analogicznie pkt 20 lit. d) Wytycznych R&R) formułuje de facto kilka warunków, które powinny być spełnione łącznie, aby uznać, iż zachodzi okoliczność, o której w nim mowa, a tym samym rozpatrywany podmiot znajduje się w trudnej sytuacji w rozumieniu rzeczonego przepisu. 

Po pierwsze przepis ten dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw innych niż MŚP. Zatem wpierw należy ustalić, czy podmiot, który ma otrzymać wsparcie z EFRR spełnia definicję MŚP czy nie. W tym względzie należy odesłać do Załącznika I do GBER. 

Po drugie konieczne jest ustalenie, czy stosunek księgowej wartości kapitału obcego do kapitału własnego rozpatrywanego przedsiębiorstwa przekracza 7,5. Przyjmując wykładnie literalną można by wysnuć wniosek, iż w przypadku ujemnego stosunku kapitału obcego do kapitału własnego przedmiotowy warunek nie jest spełniony, gdyż dowolna wartość ujemna nigdy nie przekroczy 7,5. Przyjmując wykładnię celowościową, jak również mając na względzie , że przepisów prawnych nie powinno się interpretować w sposób, który prowadzi do wniosków sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania (zakaz stosowania wykładni ad absurdum), należałoby jednak poddać w wątpliwość wniosek wysnuty wyłącznie w oparciu o wykładnie literalną przedmiotowego przepisu. Przykładowo, przy zastosowaniu wyłącznie literalnej wykładni, spośród dwóch podmiotów charakteryzujących się dokładnie taką samą wartością kapitału obcego (6 000 000 zł) w „lepszej” sytuacji byłby podmiot, w przypadku którego wartość kapitału własnego byłaby ujemna i wynosiła – 100 000 000 zł., niż podmiot, którego wartość kapitału własnego byłaby dodatnia wynosiła 750 000 zł na zasadzie:

(6 000 000)/(-100 000 000)= -0,06<7,5
(6 000 000)/(750 000)= 8>7,5
-0,06<7,5<8

Wniosek płynący z zastosowania wykładni literalnej byłby zatem absurdalny i co istotne niezgodny z celem regulacji. Podmiot znajdujący się w faktycznie gorszej sytuacji ekonomicznej byłby bowiem traktowany „lepiej”. Z tego też względu zasadne jest uznanie, iż w sytuacji gdy literalne brzmienie przepisu byłoby sprzeczne z jego celem, nadrzędna powinna być interpretacja celowościowa. Tym samym należy uznać, iż w przedmiotowym wypadku należy zastosować interpretacje celowościową, zgodnie z którą brak jakiekolwiek kapitału własnego i dysponowanie jedynie kapitałem obcym oznacza spełnienie warunku z art. 2 pkt 18 lit. e) ppkt 1 GBER. 

Po trzecie wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem EBITDA rozpatrywanego przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0. W zadanym pytaniu nie przedstawiono w tym względzie żadnych informacji, toteż nie można się odnieść do przedmiotowej kwestii. Jednak, gdyby warunek ten nie był spełniony, wówczas należy przyjąć, iż przedsiębiorstwo nie znajduje się w trudnej sytuacji w rozumieniu art. 2 pkt 18, lit. e) (analogicznie pkt 20 lit. d) Wytycznych R&R), gdyż konieczne jest kumulatywne spełnienie wszystkich warunków wynikających z przedmiotowego przepisu (stosunek księgowej wartości kapitału obcego do kapitału własnego tego przedsiębiorstwa przekracza 7,5 oraz wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem EBITDA tego przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0).

Po czwarte okoliczności, o których mowa powyżej należy odnieść do „ostatnich dwóch lat”, a nie tylko ostatnie roku. 

Opracowane przez Wydział Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego