Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Pytanie 1. Stowarzyszenie prowadzi działalność statutową oraz przedsiębiorstwo społeczne (PS), gdzie produkuje/oferuje usługi płatne, dla firm, a więc działalność gospodarczą.

W ramach PS nie dokonali zgłoszenia do US w ramach VAT, korzysta póki co ze zwolnienia do 200 tys zł.

Jednakże jednocześnie korzysta z projektów dofinansowanych z Unii Europejskiej, zarówno w zakresie działalności statutowej jak i PS.

Czy jeśli przekroczy 200 tys. progu obrotu i nastąpi konieczność zgłoszenia do VAT, to będzie możliwość odliczenia VAT od zakupów związanych tylko z działalnością statutową?

Możliwość odzyskania zwrot VAT jest określona w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawy o VAT), który stanowi, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania działalności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stowarzyszenie działa w ramach nieodpłatnej działalności statutowej, która nie stanowi działalności gospodarczej, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, który brzmi: "Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych." Na tej podstawie działania statutowe Stowarzyszenia, realizowane są w ramach CIS nieodpłatnie lub dochody będą przeznaczone na cele statutowe, co wyłącza ten zakres czynności z przedmiotu opodatkowania VAT.  Czy faktycznie?

Ponadto powyższe zostało określone również w art. 86 ust. 2a i 2b, w których określono możliwość odliczenia podatku w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej jak i do innych celów.

Art. 86 ust. 2a brzmi: W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (...), gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Art. 86 ust. 2b brzmi: Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1) zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2) obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Jednocześnie należy wyjaśnić, iż wydatki realizowane w ramach projektu były, są i będą mogły być w całości i jednoznacznie przypisane do działalności nieopodatkowanej. Z kolei wydatki w ramach działalności gospodarczej/opodatkowanej będą przypisane w całości do działalności PS-opodatkowanej. Stowarzyszenie odrębnie realizować będzie działania statutowe (CIS) oraz działania w ramach działalności gospodarczej.

Odpowiedź.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług –dalej u.p.t.u. w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Należy podkreślić, że ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 u.p.t.u.

Stosownie do art. 88 ust. 4 u.p.t.u. obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7 (wyłączenie w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania).

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Wskazana norma prawna wyraża zasadę neutralności podatku od towarów i usług.

Przepis art. 96 w ust. 1 u.p.t.u. stanowi, iż podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3. Stosownie do art. 96 ust. u.p.t.u., naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako "podatnika VAT czynnego". Treść ww. art. 88 ust. 4 u.p.t.u. nie wskazuje, aby do nabycia prawa do odliczenia podatku naliczonego konieczne było posiadanie statusu podatnika zarejestrowanego w momencie otrzymania faktur zakupu. Zatem status podatnika czynnego (zarejestrowanego) konieczny jest w momencie wykazywania odliczenia (zob. wyrok NSA z dnia 21 grudnia 2006 r., sygn. akt I FSK 378/06, wyrok NSA z 9 lipca 2010 r., sygn. akt I FSK 1132/09, wyrok NSA z 1 czerwca 2007 r., sygn. akt I FSK 792/06, wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt I FSK 582/06, wyrok WSA z dnia 24 listopada 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 1127/14).

Prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 u.p.t.u.) kształtuje się w danym okresie rozliczeniowym. Zdarzeniem uprawniającym do obniżenia podatku należnego - co wprost wynika z art. 86 ust. 10 pkt 1 u.p.t.u. - jest zazwyczaj otrzymanie faktury lub dokumentu celnego, a ewentualne późniejsze rozliczenie podatku jest konsekwencją już nabytego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego. Prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z bieżącą lub przyszłą działalnością opodatkowaną, a warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego.

Trzeba rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć - najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa - wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.

Zatem należy stwierdzić, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile występują przesłanki, iż zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz ewentualnie spełniać inne warunki określone w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług). Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom, chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć, obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 14 maja 2014 r., IPPP2/443-201/14-2/DG, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 22 stycznia 2013 r., IPTPP2/443-824/12-9/AW, interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31.03.2017 r. nr 1462-IPPP3.4512.86.2017.1.IG).

W opisanym przypadku będziemy mieli do czynienia ze zmianą przeznaczenia nabytych towarów i usług z działalności zwolnionej do działalności opodatkowanej.

Jak wynika z art. 91 ust. 7 u.p.t.u. przepisy ust. 1-6 (dotyczące korekty podatku) stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Tym samym, w stosunku do nabytych towarów i usług wykorzystywanych przez Stowarzyszenie do działalności opodatkowanej po zarejestrowaniu podmiotu jako podatnika VAT czynnego możliwe będzie dokonanie korekty podatku naliczonego na zasadach wynikających z art. 91 ust. 7a-7d u.p.t.u. Poza tym, Stowarzyszenie będzie miało prawo do odliczania podatku naliczonego z faktur otrzymywanych po uzyskaniu statusu podatnika VAT czynnego, w zakresie w jakim będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu.

Opracowane przez pana Mariusza Jabłońskiego

Pytanie 2. Mam pytanie odnośnie kodów GTU.
Refakturujemy koszty paliwa gazowego firmie wynajmującej pomieszczenia. I tu mam problem, ponieważ w związku z tymi zmianami zastanowiło mnie to, czy nie powinniśmy refakturować paliwa, tylko ciepło. Ponieważ firma wynajmująca korzysta z naszego pieca, nie ma swojego. I dlatego wydaje mi się, że powinna być aneksowana umowa i powinna nastąpić zmiana nazewnictwa ze sprzedaży paliwa gazowego na sprzedaż ciepła. Proszę mi powiedzieć, czy dobrze myślę, czy może powinnam nadawać na fakturze kod GTU?

Odpowiedź.

W przypadku gdy dokonujemy odsprzedaży towarów zastosowanie znajdzie przepisu art. 7 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u., zgodnie z którym w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

Jak wynika z przepisu art. 2 pkt 6 u.p.t.u. przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 u.p.t.u., podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Stosownie do art. 29a ust. 6 u.p.t.u. podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

W przypadku najmu pomieszczeń ustawodawca nie zdefiniował, jakie koszty wynajmującego mieszczą się w pojęciu „czynszu”, a obciążenie nimi najemcy zależy wyłącznie od zawartej umowy. Wyliczenie, co się składa na wykonaną usługę ma istotne znaczenie informacyjne przy ustalaniu ceny, jednak nie może uzasadniać odrębnego kwalifikowania poszczególnych elementów zawartych w tym wyliczeniu (dla celów podatkowych).

Trybunał Sprawiedliwości w wyroku C-42/14 w sprawie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w Warszawie rozstrzygnął, że najem nieruchomości i związane z nim: dostawa wody, energii elektrycznej, energii cieplnej oraz wywóz nieczystości, co do zasady należy uważać za odrębne i niezależne świadczenia, które winno się oceniać oddzielnie z punktu widzenia podatku od wartości dodanej, chyba że elementy transakcji, które obejmują również ekonomiczne przesłanki zawarcia umowy, są ze sobą tak ściśle związane że tworzą obiektywnie tylko jedno niepodzielne świadczenie ekonomiczne, którego rozdzielnie miałoby charakter sztuczny.

Zatem, w celu ustalenia, czy usługi najmu i dostawy mediów stanowią niezależne świadczenia, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę fakt, że jeżeli najemca ma możliwość wyboru świadczeniodawców lub sposobów korzystania z danych towarów lub usług, świadczenia odnoszące się do tych towarów lub usług co do zasady mogą być uważane za odrębne od najmu. W szczególności, jeżeli najemca może decydować o swoim zużyciu wody, energii elektrycznej lub energii cieplnej, które może być stwierdzone poprzez założenie indywidualnych liczników i na tej podstawie fakturowane, świadczenia odnoszące się do tych towarów lub usług co do zasady mogą być uważane za odrębne od najmu. Taką samą zasadę należy również przyjąć w przypadku, gdy umowa przewiduje odrębne rozliczanie mediów, a wysokość opłaty z tego tytułu ustalana jest w umowie na podstawie kryteriów innych niż opomiarowanie według liczników, uwzględniających zużycie tych mediów przez najemcę. Takimi innymi kryteriami mogą być np. liczba korzystających z nieruchomości czy też powierzchnia nieruchomości.

Odnosząc się zatem do sposobu opodatkowania i zastosowania właściwych stawek podatku dla czynności obciążenia najemcy opłatami za zużycie energii cieplnej należy stwierdzić, że zgodnie z aktualną linią orzecznictwa (wyrok TSUE w sprawie C-42/14 Wojskowa Agencja Mieszkaniowa), w sytuacji gdy mamy do czynienia z takimi świadczeniami jak: energia elektryczna, energia cieplna woda, ścieki, to co do zasady uznajemy je za usługi odrębne od usługi najmu w sytuacji, gdy najemca ma możliwość wyboru ilości ich zużycia. Zatem kryterium zużycia będzie jednym z czynników decydujących o odrębności świadczeń.

Zatem dostawę mediów takich jak energia cieplna (gdy najemca ma możliwość rozliczenia zużycia na podstawie indywidualnego ich zużycia wynikającego z opomiarowania według liczników, bądź według kryterium liczby osób najemcy korzystających z nieruchomości, czy też proporcjonalnie do zajmowanej przez najemcę powierzchni nieruchomości) należy traktować odrębnie od usługi najmu. W konsekwencji, wynajmujący powinien zastosować stawkę właściwą dla tych mediów, zgodnie z fakturami otrzymanymi od dostawców mediów (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 kwietnia 2017 r.,
2461-IBPP2.4512.228.2017.1.MK). Jeśli wskazane w pytaniu paliwo gazowe jest objęte symbolem GTU należy go wykazać w ewidencji sprzedaży, natomiast nie ma obowiązku zamieszczania symboli GTU na fakturach.

W przypadku gdy rozliczenie mediów następuje ryczałtowo, to opłaty z tego tytułu należy opodatkować według takich samych zasad i stawek jak najem, co oznacza, że nie stosuje się do nich oznaczeń GTU.

Opracowane przez pana Mariusza Jabłońskiego