Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Czym są nadużycia finansowe?

Nadużycie to nieetyczne, często nielegalne zachowanie, mające na celu osiągnięcie osobistych korzyści, zazwyczaj korzyści finansowych. Zgodnie z art. 1 lit. a Konwencji sporządzonej na mocy art. K.3 Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich jest to jakiekolwiek celowe działanie lub zaniechanie naruszające interesy finansowe Wspólnot Europejskich
w odniesieniu do wydatków, polegające na:

• wykorzystaniu lub przedstawieniu nieprawdziwych, niepoprawnych lub niepełnych oświadczeń lub dokumentów, które ma na celu sprzeniewierzenie lub bezprawne zatrzymanie środków z budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetów zarządzanych przez Wspólnoty Europejskie lub w ich imieniu,
• nieujawnieniu informacji z naruszeniem szczególnego obowiązku, w tym samym celu,
• niewłaściwym wykorzystaniu takich środków do celów innych niż te, na które zostały pierwotnie przyznane;

w odniesieniu do przychodów, jakimkolwiek umyślnym działaniu lub zaniechaniu dotyczącym:

• wykorzystania lub przedstawienia fałszywych, nieścisłych lub niekompletnych oświadczeń lub dokumentów, które ma na celu bezprawne zmniejszenie środków budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetów zarządzanych przez lub w imieniu Wspólnot Europejskich,
• nieujawnieniu informacji z naruszeniem szczególnego obowiązku, w tym samym celu,
• niewłaściwego wykorzystania korzyści uzyskanej zgodnie z prawem, w tym samym celu.

Nadużyciem jest wszelkie działanie lub zaniechanie, łącznie z podaniem błędnych informacji, które w sposób świadomy lub lekkomyślny wprowadza w błąd lub usiłuje wprowadzić w błąd stronę w celu osiągnięcia korzyści finansowej lub innej albo uniknięcia zobowiązania. Do najczęściej identyfikowanych nadużyć finansowych należą, m.in.: korupcja, konflikt interesów, nadużycia finansowe występujące podczas zamówień publicznych oraz fałszerstwa.

Polityka zwalczania nadużyć

Zgodnie z art. 125 ust. 4 lit c Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1303/2013, IZ RPO WSL we współpracy z IP RPO WSL zapewnia funkcjonowanie racjonalnego systemu zarządzania ryzykiem nadużyć finansowych oraz wprowadza proporcjonalne i skuteczne środki ich zwalczania, podejmując wszelkie niezbędne środki w celu ochrony interesów finansowych UE.
W celu skutecznego rozwiązania problemu nadużyć IZ RPO WSL wypracowała uporządkowane podejście do zwalczania nadużyć finansowych. Na cykl zwalczania nadużyć finansowych składają się cztery podstawowe elementy:

• zapobieganie,
• wykrywanie i zgłaszanie,
• informowanie, raportowanie i korygowanie.

Przyjęta przez IZ RPO WSL polityki zwalczania nadużyć finansowych została opisana w Zasadach dotyczące wprowadzenia skutecznych i proporcjonalnych środków zwalczania nadużyć finansowych oraz zarządzania ryzykiem nadużyć finansowych w ramach RPO WSL 2014-2020

Zespół ds. samooceny

Zgodnie z Wytycznymi Komisji Europejskiej dla państw członkowskich i instytucji wdrażających programy pn. „Ocena ryzyka nadużyć finansowych oraz skuteczne i proporcjonalne środki zwalczania nadużyć finansowych” oraz Zasady dotyczące wprowadzenia skutecznych i proporcjonalnych środków zwalczania nadużyć finansowych oraz zarządzania ryzykiem nadużyć finansowych w ramach RPO WSL 2014-2020 , IZ RPO WSL 2014-2020 zobligowana jest do wprowadzenia skutecznych i proporcjonalnych środków zwalczania nadużyć finansowych, uwzględniających stwierdzone rodzaje ryzyka. W tym celu konieczne stało się powołanie zespołu, który będzie dokonywał samooceny ryzyka nadużyć finansowych.

Mając na uwadze powyższe Zarząd Województwa Śląskiego, pełniący funkcje IZ RPO WSL 2014-2020, uchwałą nr 1723/65/V/2015 z dnia 15 września 2015 roku powołał Zespół ds. samooceny, który będzie dokonywał samooceny ryzyka nadużyć finansowych. Zespół ten będzie pracował w następującym składzie:

Jak zgłosić nadużycie?

Jeżeli posiadają Państwo wiedzę o okolicznościach mogących świadczyć o wystąpieniu nadużycia finansowego związanego z realizacją RPO WSL, prosimy o przekazanie takiej informacji. Każdy sygnał dotyczący możliwości wystąpienia nadużycia finansowego jest szczegółowo badany, co umożliwia podjęcie stosownych działań zapobiegawczych lub korygujących.

Urzędnicy zatrudnieni w instytucjach europejskich mają obowiązek zgłaszania możliwych przypadków nadużyć finansowych lub korupcji, innej nielegalnej działalności lub uchybień dotyczących etyki zawodowej, które mogą stanowić poważne niedopełnienie obowiązków urzędnika UE.

Wszelkie informacje na temat nadużyć finansowych związanych z wdrażaniem Programu Regionalnego można przekazywać IZ RPO WSL:

• w formie pisemnej na adres:
  Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego
  Wydział Rozwoju Regionalnego
  ul. Ligonia 46
  40-037 Katowice
• w formie mailowej na adres poczty elektronicznej:
  naduzycia@slaskie.pl

Informacja może zostać przekazana anonimowo.

Jednocześnie można złożyć zawiadomienie pisemne o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zawiadomienie pisemne powinno spełniać wymogi formalne określone w art. 119 Kodeksu postępowania karnego, tj. zawierać oznaczenie :

• organu do którego jest skierowane zawiadomienie,
• osoby wnoszącej pismo: imię, nazwisko oraz adres;
• opis sprawy, której dotyczy zawiadomienie;
• ewentualne załączniki (np. dokumenty potwierdzające zaistnienie przestępstwa – faktury, umowy itp.)
• datę i podpis osoby składającej zawiadomienie.

Zawiadomienie może zostać wysłane pocztą tradycyjną, pocztą elektroniczna, faksem lub dostarczone osobiście.

 Każde zgłoszenie – bez względu na to, czy jest anonimowe, czy nie – traktujemy priorytetowo, a Państwa zgłoszenia mają charakter poufny.

Kontakt do OLAF

OLAF to Europejski Urząd ds. zwalczania nadużyć finansowych. Jest odpowiedzialny za prowadzenie dochodzenia w sprawie nadużyć na szkodę budżetu UE, korupcji oraz poważnych uchybień wewnątrz instytucji europejskich i opracowuje politykę zwalczania nadużyć finansowych na potrzeby Komisji Europejskie.
Do OLAF można zgłosić wszelkie przypadki podejrzeń wystąpienia nadużyć finansowych, również anonimowo. Istotne jest, aby informacje przekazane do OLAF były w miarę możliwości dokładne i szczegółowe (o ile to możliwe warto załączyć istotne dokumenty). Z OLAF można komunikować się w języku polskim.

Jak można zgłosić nadużycie do OLAF?

1. Zgłoszenie online - report fraud online
2. Zgłoszenie przez formularz kontaktowy (na stronie WWW) - email OLAF
3. Zgłoszenie na adres korespondencyjny:
   European Commission,
   European Anti-Fraud Office (OLAF)
   Investigations & Operations
   B-1049 Brussels, Belgium
   
   

Przydatne dokumenty

W celu poszerzenia wiedzy na temat nieprawidłowości - w tym nadużyć finansowych - Instytucja Zarządzająca zaleca zapoznanie się z następującymi dokumentami :

Wytyczne i rozporządzenia:

Wytyczne KE dla państw członkowskich i instytucji wdrażających programy "Ocena ryzyka nadużyć finansowych oraz skuteczne i proporcjonalne środki zwalczania nadużyć finansowych

Wytyczne w zakresie sposobu korygowania i odzyskiwania nieprawidłowych wydatków oraz raportowania nieprawidłowości w ramach programów operacyjnych polityki spójności na lata 2014-2020

Konwencja w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich

Opracowania:

Praktyczny przewodnik dla instytucji Zarządzających „Wykrywanie przerobionych dokumentów w dziedzinie działań strukturalnych”

Praktyczny przewodnik dla kierowników „Identyfikowanie przypadków konfliktu interesów w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych w ramach działań strukturalnych”

Wskazówki antykorupcyjne dla urzędników – opracowanie CBA

Poradnik antykorupcyjny dla urzędników

Rekomendacje postępowań antykorupcyjnych przy udzielaniu zamówień publicznych

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady za rok 2013 „Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej – Zwalczanie nadużyć finansowych”

Ważne strony internetowe:

Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych - OLAF

Centralne Biuro Antykorupcyjne - CBA

Transparency International