Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego

Zaopatrzenie w energię elektryczną jest warunkiem prowadzenia działalności leczniczej – ratowania zdrowia i życia. Stan zaopatrzenia Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej (ZZOZ) w Cieszynie nie był jednak w pełni zadowalający. Istotnym problemem był również ograniczony budżet szpitala, który limitował zaspokajanie jednostki w ramach realizacji zadań własnych. Dlatego konieczne było podejmowanie takich działań, których celem było zmniejszanie kosztów działalności, np. zakupów energii elektrycznej. Jednocześnie na terenie ZZOZ istniały dogodne warunki do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych (OZE), szczególnie z energii słonecznej. W tej sytuacji nie pozostawało nic innego, jak uzyskać dofinansowanie z Funduszy Europejskich na budowę miejscowych instalacji wykorzystujących OZE.

Projektodawca, jako stowarzyszenie, od ponad 20 lat prowadził działania polegające na niesieniu pomocy osobom wykluczonym z powodu choroby, wieku, ubóstwa czy niepełnosprawności. Dzięki doświadczeniu nabytemu przez te wszystkie lata działalności oraz dzięki bacznej obserwacji i analizie potrzeb społecznych stowarzyszenie wyznaczyło sobie cel, jakim stała się budowa centrum usług społecznych, które powstało – przy wsparciu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – pod nazwą "Zagłębiowskie Centrum Wsparcia Opiekuńczo-Rehabilitacyjno-Psychologicznego". Kolejnym krokiem było rozpoczęcie działań miękkich, aby centrum mógło realizować swoje cele, czyli zmniejszanie zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym u osób starszych i niesamodzielnych poprzez zapewnienie wysokiej jakości usług społecznych.

Przedmiotem projektu była przebudowa i adaptacja pomieszczeń na cele Centrum Usług Społecznych w dwóch budynkach w Siemianowicach Śląskich. Miało to ułatwić dostęp do usług społecznych lokalnej ludności zagrożonej wykluczeniem. Infrastruktura Centrum Usług Społecznych dla dorosłych oraz Placówka Opiekuńczo–Wychowawcza wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży zapewniły szybki i jakościowy dostęp do różnorodnych typów działań społecznych kierowanych do mieszkańców gminy. Centrum będzie wspierało osoby wykluczone społecznie w ramach usług aktywnej integracji o charakterze: społecznym, edukacyjnym i zdrowotnym. Zadaniem Placówki Opiekuńczo–Wychowawczej będzie wspieranie rodziny w procesie przygotowywania dzieci i młodzieży do samodzielnego życia poprzez zajęcia edukacyjne i profilaktyczne.

Odsetek osób powyżej 65 roku życia stanowi w Polsce 14,7%, a w 2035 r. wyniesie aż 23% (dane GUS). Średnia długość zycia w naszym kraju rośnie, ale jednocześnie istotnym problemem staje się jakość życia w okresie starości oraz wydolność ogólnoustrojowa, której wskaźnikiem jest niezależność funkcjonowania. Dane GUS z 2002 roku podają, że odsetek osób niepełnosprawnych rośnie wraz z wiekiem i stanowi ok. 37,5% populacji osób po 65 roku życia. W Łazach postanowiono zastosować działania profilaktyczne poprzez badanie starszych mieszkańców gminy zanim ich stan zdrowia ulegnie znacznemu pogorszeniu. W tym celu zrealizowano projekt skierowany do mieszkańców zagrożonych wykluczeniem – osób po 65 roku życia, niesamodzielnych lub zależnych – którego celem był rozwój usług zdrowotnych w kierunku formuły środowiskowej i działań z zakresu deinstytucjonalizacji służących poprawie stanu zdrowia seniorów.

Wchodząc do reprezentacyjnego holu głównego szpitala Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej pacjenci zobaczą duży 40” monitor, na którym wyświetlane są wyniki produkcji „zielonej energii”. Z informacji emitowanych na monitorze można dowiedzieć się, jaką ilość energii z odnawialnych źródeł Centrum wyprodukowało w ciągu ostatniego dnia, tygodnia, miesiąca, roku oraz od początku istnienia instalacji. Dla lepszego zobrazowania skali produkcji system oblicza i podaje liczbę zasadzonych drzew, jakiej odpowiada ilość wytworzonej w ośrodku w Bystrej „zielonej energii”. System ten powstał w wyniku realizacji projektu ze środków europejskich, dzięki któremu szpital na potrzeby swojej działalności wykorzystuje energię słoneczną.

Na obszarze gminy Koniecpol zlokalizowanej w powiecie częstochowskim można zaobserwować zjawisko zagrożenia wykluczeniem społecznym, w szczególności w wyniku ubóstwa i bezrobocia. Osoby zagrożone wykluczeniem mają utrudniony dostęp do usług społecznych – nie stać ich na zakup lub wynajem lokalu mieszkalnego o odpowiednim standardzie. Sytuacja ta stwarza zapotrzebowanie na mieszkania socjalne, których do niedawna w Koniecpolu nie było wcale – w tym czasie na przydział mieszkań oczekiwało aż 12 rodzin. Gmina znalazła jednak sposób na rozwiązanie sytuacji poprzez rewitalizację nieużytków.

W ostatnich latach na terenie Częstochowy zaobserwowano pogłębianie się zjawiska bezdomności. W 2010 r. na terenie miasta zarejestrowano 374 osoby bezdomne, w 2014 r. było to już 591 osób, co oznacza, że w ciągu zaledwie 4 lat liczba bezdomnych w Częstochowie wzrosła o ponad 58%. Osoby bezdomne w Częstochowie borykają się z takimi problemami jak ubóstwo (91% bezdomnych), bezrobocie (78%), uzależnienie od alkoholu (61%), niepełnosprawność (35%) czy choroby przewlekłe (15%). Dodatkowo 8% z nich trafiło na częstochowskie ulice po wyjściu z więzienia. Wymienione problemy rzadko występują w izolacji, zwykle współistnieją i nakładają się na siebie utrudniając osobom bezdomnym możliwość zmiany niekorzystnego położenia. Miasto postanowiło wyjść problemowi naprzeciw i stworzyć miejsce, w którym bezdomni będą mogli uzyskać niezbędne wsparcie, które może przywrócić ich na łono społeczeństwa.

Projekt stanowi dobry przykład wzajemnie uzupełniających się działań z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Katowice obrały dwa strategiczne cele – przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez aktywizację oraz poprawę wizerunku Śródmieścia przez rewitalizację architektoniczną zdegradowanych budynków. Włodarze miasta podjęli decyzję o przeznaczeniu jednego z takich obiektów na miejsce wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Decyzja ta sprawiła, że dzisiaj osoby niepełnosprawne mają do dyspozycji pięknie odrestaurowany budynek, gdzie mogą uczestniczyć w zajęciach terapeutycznych i rehabilitacyjnych, dzięki którym stają się aktywną częścią lokalnej społeczności.

Do tej pory zadania z zakresu pieczy zastępczej w powiecie kłobuckim realizowane były przez tylko dwie całodobowe placówki, z których jedna (Dom Dziecka w Kłobucku) przekraczała określoną w ustawie liczbę 14 miejsc dla wychowanków. Po przeanalizowaniu potrzeb i dostępnych możliwości, postanowiono osiągnąć wymogi dotyczące optymalnej liczby miejsc poprzez tworzenie nowych, mniejszych placówek. Do tego celu zaadaptowano budynek po dawnym Zespole Szkół w Waleńczowie, gdzie już wkrótce swoją bezpieczną przystań odnajdzie maksymalnie 14 dzieci.

Sosnowieckie Centrum Usług Społecznych jest wspaniałym przykładem tego, jak dzięki funduszowemu wsparciu miasta naszego regionu rewitalizują nieużytki i adaptują się do bieżacych potrzeb. W mieście brakowało stacjonarnej placówki, która zapewniłaby krótkoterminową opiekę dla osób nieuleczalnie chorych i niesamodzielnych – do tego właśnie celu zaadaptowano, przeznaczony do likwidacji, budynek starej szkoły górniczej.