Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego

Projektodawca, jako stowarzyszenie, od ponad 20 lat prowadził działania polegające na niesieniu pomocy osobom wykluczonym z powodu choroby, wieku, ubóstwa czy niepełnosprawności. Dzięki doświadczeniu nabytemu przez te wszystkie lata działalności oraz dzięki bacznej obserwacji i analizie potrzeb społecznych stowarzyszenie wyznaczyło sobie cel, jakim stała się budowa centrum usług społecznych, które powstało – przy wsparciu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – pod nazwą "Zagłębiowskie Centrum Wsparcia Opiekuńczo-Rehabilitacyjno-Psychologicznego". Kolejnym krokiem było rozpoczęcie działań miękkich, aby centrum mógło realizować swoje cele, czyli zmniejszanie zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym u osób starszych i niesamodzielnych poprzez zapewnienie wysokiej jakości usług społecznych.

Przedmiotem projektu była przebudowa i adaptacja pomieszczeń na cele Centrum Usług Społecznych w dwóch budynkach w Siemianowicach Śląskich. Miało to ułatwić dostęp do usług społecznych lokalnej ludności zagrożonej wykluczeniem. Infrastruktura Centrum Usług Społecznych dla dorosłych oraz Placówka Opiekuńczo–Wychowawcza wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży zapewniły szybki i jakościowy dostęp do różnorodnych typów działań społecznych kierowanych do mieszkańców gminy. Centrum będzie wspierało osoby wykluczone społecznie w ramach usług aktywnej integracji o charakterze: społecznym, edukacyjnym i zdrowotnym. Zadaniem Placówki Opiekuńczo–Wychowawczej będzie wspieranie rodziny w procesie przygotowywania dzieci i młodzieży do samodzielnego życia poprzez zajęcia edukacyjne i profilaktyczne.

Odsetek osób powyżej 65 roku życia stanowi w Polsce 14,7%, a w 2035 r. wyniesie aż 23% (dane GUS). Średnia długość zycia w naszym kraju rośnie, ale jednocześnie istotnym problemem staje się jakość życia w okresie starości oraz wydolność ogólnoustrojowa, której wskaźnikiem jest niezależność funkcjonowania. Dane GUS z 2002 roku podają, że odsetek osób niepełnosprawnych rośnie wraz z wiekiem i stanowi ok. 37,5% populacji osób po 65 roku życia. W Łazach postanowiono zastosować działania profilaktyczne poprzez badanie starszych mieszkańców gminy zanim ich stan zdrowia ulegnie znacznemu pogorszeniu. W tym celu zrealizowano projekt skierowany do mieszkańców zagrożonych wykluczeniem – osób po 65 roku życia, niesamodzielnych lub zależnych – którego celem był rozwój usług zdrowotnych w kierunku formuły środowiskowej i działań z zakresu deinstytucjonalizacji służących poprawie stanu zdrowia seniorów.

Wchodząc do reprezentacyjnego holu głównego szpitala Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej pacjenci zobaczą duży 40” monitor, na którym wyświetlane są wyniki produkcji „zielonej energii”. Z informacji emitowanych na monitorze można dowiedzieć się, jaką ilość energii z odnawialnych źródeł Centrum wyprodukowało w ciągu ostatniego dnia, tygodnia, miesiąca, roku oraz od początku istnienia instalacji. Dla lepszego zobrazowania skali produkcji system oblicza i podaje liczbę zasadzonych drzew, jakiej odpowiada ilość wytworzonej w ośrodku w Bystrej „zielonej energii”. System ten powstał w wyniku realizacji projektu ze środków europejskich, dzięki któremu szpital na potrzeby swojej działalności wykorzystuje energię słoneczną.

Na obszarze gminy Koniecpol zlokalizowanej w powiecie częstochowskim można zaobserwować zjawisko zagrożenia wykluczeniem społecznym, w szczególności w wyniku ubóstwa i bezrobocia. Osoby zagrożone wykluczeniem mają utrudniony dostęp do usług społecznych – nie stać ich na zakup lub wynajem lokalu mieszkalnego o odpowiednim standardzie. Sytuacja ta stwarza zapotrzebowanie na mieszkania socjalne, których do niedawna w Koniecpolu nie było wcale – w tym czasie na przydział mieszkań oczekiwało aż 12 rodzin. Gmina znalazła jednak sposób na rozwiązanie sytuacji poprzez rewitalizację nieużytków.

W ostatnich latach na terenie Częstochowy zaobserwowano pogłębianie się zjawiska bezdomności. W 2010 r. na terenie miasta zarejestrowano 374 osoby bezdomne, w 2014 r. było to już 591 osób, co oznacza, że w ciągu zaledwie 4 lat liczba bezdomnych w Częstochowie wzrosła o ponad 58%. Osoby bezdomne w Częstochowie borykają się z takimi problemami jak ubóstwo (91% bezdomnych), bezrobocie (78%), uzależnienie od alkoholu (61%), niepełnosprawność (35%) czy choroby przewlekłe (15%). Dodatkowo 8% z nich trafiło na częstochowskie ulice po wyjściu z więzienia. Wymienione problemy rzadko występują w izolacji, zwykle współistnieją i nakładają się na siebie utrudniając osobom bezdomnym możliwość zmiany niekorzystnego położenia. Miasto postanowiło wyjść problemowi naprzeciw i stworzyć miejsce, w którym bezdomni będą mogli uzyskać niezbędne wsparcie, które może przywrócić ich na łono społeczeństwa.

Projekt stanowi dobry przykład wzajemnie uzupełniających się działań z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Katowice obrały dwa strategiczne cele – przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez aktywizację oraz poprawę wizerunku Śródmieścia przez rewitalizację architektoniczną zdegradowanych budynków. Włodarze miasta podjęli decyzję o przeznaczeniu jednego z takich obiektów na miejsce wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Decyzja ta sprawiła, że dzisiaj osoby niepełnosprawne mają do dyspozycji pięknie odrestaurowany budynek, gdzie mogą uczestniczyć w zajęciach terapeutycznych i rehabilitacyjnych, dzięki którym stają się aktywną częścią lokalnej społeczności.

Do tej pory zadania z zakresu pieczy zastępczej w powiecie kłobuckim realizowane były przez tylko dwie całodobowe placówki, z których jedna (Dom Dziecka w Kłobucku) przekraczała określoną w ustawie liczbę 14 miejsc dla wychowanków. Po przeanalizowaniu potrzeb i dostępnych możliwości, postanowiono osiągnąć wymogi dotyczące optymalnej liczby miejsc poprzez tworzenie nowych, mniejszych placówek. Do tego celu zaadaptowano budynek po dawnym Zespole Szkół w Waleńczowie, gdzie już wkrótce swoją bezpieczną przystań odnajdzie maksymalnie 14 dzieci.

Sosnowieckie Centrum Usług Społecznych jest wspaniałym przykładem tego, jak dzięki funduszowemu wsparciu miasta naszego regionu rewitalizują nieużytki i adaptują się do bieżacych potrzeb. W mieście brakowało stacjonarnej placówki, która zapewniłaby krótkoterminową opiekę dla osób nieuleczalnie chorych i niesamodzielnych – do tego właśnie celu zaadaptowano, przeznaczony do likwidacji, budynek starej szkoły górniczej.