Serwis Regionalnego Programu
Województwa Śląskiego
RPO WSL 2014-2020

Pytanie 10. Czy w przypadku korzystania ze wsparcia udzielanego na zasadach pomocy de minim do limitu 200 tys. euro wliczamy również pomoc otrzymaną przez spółki, w których gmina posiada większość praw głosu akcjonariuszy, wspólników lub członków, albo wywiera dominujący wpływ zgodnie z przepisami art. 2 ust 2 rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r.?Odpowiedź, 19.08.2016 r.
Tak. Informacje przedstawione w zapytaniu wskazują na wzajemne powiązanie podmiotów (gmina oraz spółki), co w świetle art. 2 ust 2 rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r.  przesądza o traktowaniu ich jako "jednego przedsiębiorstwa".  W takim przypadku konieczne jest sumowanie pomocy de minimis udzielanej jednostce samorządu terytorialnego (JST) z pomocą udzieloną należącym do niej/zależnym od niej podmiotom. Wspólny limit z JST będą posiadały zatem wszystkie wyodrębnione (samodzielne) jednostki organizacyjne tej gminy, które będą z nią powiązane.
Pytanie 9. Czy azbest można zutylizować w ramach projektu i czy będzie to koszt kwalifikowalny?
Utylizacja azbestu w ramach projektu jest dopuszczalna. Najczęściej stosowaną metodą jest utylizacja za pomocą obróbki termicznej. Należy jednakże pamiętać, iż przedsiębiorca, któremu odpady azbestowe zostaną przekazane, powinien posiadać  stosowne zezwolenie na przetwarzanie odpadów w rozumieniu Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (art. 232, pkt 1). Należy zwrócić uwagę na fakt, iż zezwolenie powinno dotyczyć przetwarzania, gdyż zgodnie z zapisem wskazanym w art. 3, pkt 1, ppkt 21 wyżej wymienionej ustawy, przetwarzanie jest procesem odzysku lub unieszkodliwiania.

Pytanie 8. W jaki sposób oceniony zostanie projekt zakładający utylizację termiczną azbestu?
Dla oceny projektu zakładającego unieszkodliwienia azbestu za pomocą obróbki termicznej zastosowanie znajdzie kryterium nr 5 „Sposób unieszkodliwienia wyrobów zawierających azbest”. Produktem finalnym procesu obróbki termicznej będzie tzw. materiał spopielony, a liczba punktów, które może uzyskać projekt za spełnienie tego kryterium będzie uzależniona od sposobu „zagospodarowania” materiału spopielonego. Przykładowo, jeżeli ów materiał będzie składowany na terenie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne, w wydzielonej jego części – projekt otrzyma 1 punkt. Jeśli natomiast będzie możliwe ponowne wykorzystanie tego materiału (np. w budownictwie) - wówczas projekt może uzyskać 4 punkty. Reasumując – w tym kryterium projekt uzyska ilość punktów zależną od sposobu postępowania ze spopielonym materiałem.

Pytanie 7. Czy przetworzony i ponownie wykorzystany styropian, który przez lata był poddany działaniu azbestu będzie objęty kryteriami specyficznymi dla azbestu?
Przetworzenie i ponowne wykorzystanie styropianu, na który oddziaływał azbest nie będzie podlegał ocenie, gdyż kryteria dotyczą wyłącznie azbestu i sposobów jego unieszkodliwiania. Niemniej jednak należy pamiętać, iż ponowne wykorzystanie styropianu po jego przetworzeniu, powinno się odbywać w sposób bezpieczny dla środowiska

Pytanie 6. Czy koszt usunięcia drzew przylegających do elewacji budynku będzie kwalifikowany?
Koszt usunięcia drzew może być kosztem kwalifikowalnym, jeżeli będzie to koszt uznany za niezbędny do realizacji projektu. Należy jednakże pamiętać, iż zgodnie z zapisem wskazanym w Ustawie z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, „jeśli przyczyną usunięcia drzewa lub krzewu jest realizacja inwestycji wymagającej uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu może zostać wykonane pod warunkiem uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, które kolidują z drzewami lub krzewami, będącymi przedmiotem zezwolenia” (art. 83d, pkt 5), a także, iż wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew powinien też zawierać projekt „nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy (…)” (art. 83b, pkt 1, ppkt 9a ww. ustawy).

Pytanie 5. Wnioskodawca planuje, aby projektem były objęte zarówno indywidualne gospodarstwa domowe, jak i wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe. Czy w przypadku wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych należy liczyć się z obniżonym poziomem dofinansowania?
W związku z tym, że zasadniczą działalnością spółdzielni mieszkaniowych jest budowa, wynajem i sprzedaż mieszkań oraz zarządzanie nieruchomościami, która prowadzona jest na rynku otwartym na konkurencję, wsparcie udzielone spółdzielni ze środków wspólnotowych będzie pomocą publiczną. Tak więc dla części projektu, polegającej na unieszkodliwianiu azbestu z budynków spółdzielni mieszkaniowych należy przyjąć założenie, iż poziom dofinansowania może zostać obniżony. Warto także pamiętać, iż w przypadku wystąpienia pomocy publicznej w projekcie ograniczeniu ulec może także katalog kosztów kwalifikowanych. Szczegółowe informacje na temat podstaw prawnych, wskazujące możliwy poziom dofinansowania oraz zakres kosztów kwalifikowanych opublikowane zostały w ogłoszeniu o naborze. Jeżeli wnioskodawca planuje kompleksowe unieszkodliwianie azbestu zarówno z budynków należących do wspólnot mieszkaniowych oraz do spółdzielni, jak i z obiektów indywidualnych gospodarstw, zalecaną formą złożenia wniosku o dofinansowanie będzie jego podział na zadania (system LSI daje taką możliwość), tak by wyodrębnić zadanie z różnym (np. niższym) poziomem dofinansowania.

Pytanie 4. Z wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków wynika, że dofinansowaniu będą podlegały koszty związane z przywróceniem stanu obiektu sprzed demontażu materiałów azbestowych. Tym koszty związane z odtworzeniem elewacji wraz z warstwą docieplającą będą podlegały refundacji. Czy możliwe będzie zwiększenie grubości materiałów izolacyjnych zgodnie z obowiązującymi normami przy zachowaniu dofinansowania z RPO WSL?
Zastąpienie azbestowych elementów materiałem nieszkodliwym będzie traktowane jako wydatek kwalifikowalny, nawet jeżeli zwiększona zostanie grubość warstwy termoizolacyjnej. Należy jednakże mieć na uwadze, iż w ramach oceny merytorycznej projektu eksperci, w oparciu o kryterium merytoryczne ogólne "Efektywność projektu" zweryfikują, czy planowane efekty realizacji projektu są proporcjonalne w stosunku do planowanych do poniesienia lub zaangażowania nakładów inwestycyjnych, zasobów infrastrukturalnych etc.

Pytanie 3. W ramach projektu wnioskodawca zamierza wykonać następujące prace: demontaż więźby wykonanie nowej więźby, wykończenie stropu sufitem podwieszanym, domurowanie ścian szczytowych, konserwacja antykorozyjna istniejącej więźby oraz wykonanie systemowego wyłazu. Czy przedstawiony zakres prac mieści się w katalogu kosztów kwalifikowanych?
Zapis wskazany w Wytycznych programowych w zakresie kwalifikowania wydatków z EFRR w ramach RPO WSL 2014-2020, dotyczący „niezbędnych prac związanych z konstrukcją dachu, wynikających z dokumentacji technicznej” odnosi się wyłącznie do prac związanych usunięciem elementów azbestowych i zastąpienia ich nieszkodliwymi. Zatem wydatków takich jak: demontaż więźby, wykonanie nowej więźby, wykończenie stropu sufitem podwieszanym, domurowanie ścian szczytowych, konserwacja antykorozyjna istniejącej więźby czy wykonanie systemowego wyłazu dachowego nie można uznać za wydatki kwalifikowalne w rozumieniu przytoczonego powyżej zapisu wytycznych. Ponadto należy pamiętać, iż jako niekwalifikowany uznaje się wydatek polegający jedynie na remoncie dachu (nawet jeżeli elementy azbestowe są ściągane z elewacji budynku).

Pytanie 2. Na jakich zasadach udzielane będzie wsparcie dla spółdzielni mieszkaniowych?
Zgodnie z pkt. 1. 1 Regulaminu konkursu, 1.1. (Podstawy prawne udzielania pomocy publicznej w ramach konkursu) IOK założyła, że w przypadku dofinansowania mającego charakter pomocy publicznej przekazywanej bezpośrednio podmiotowi otrzymującemu dofinansowanie (tj. w przypadku, gdy ten podmiot jest jednocześnie beneficjentem pomocy), pomoc taka udzielana będzie przez IZ RPO WSL na podstawie właściwych przepisów prawa, w tym w szczególności:
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 19 marca 2015 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020 (Dz. U. 2015 poz. 488) [dalej: Rozporządzenie de minimis – przyp.];

Natomiast w przypadku wystąpienia okoliczności umożliwiających zastosowanie innych podstaw udzielania pomocy publicznej aniżeli określone w pkt. 1.1.3 Wnioskodawcy zostaną o takim fakcie poinformowani na stronie www.rpo.slaskie.pl/faq w sekcji „Często zadawane pytania”.

W ślad za ww. fragmentem Regulaminu w sekcji „Często zadawane pytania” zostały opublikowane dodatkowe informacje, których treść przedstawia się następująco:

Zgodnie z treścią art. 45 Rozporządzenia Komisji (UE) Nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w stosowaniu art. 107 i 108 Traktatu [Dz. Urz. UE L 187/1 z 26.06.2014], pomoc może zostać przyznana przedsiębiorcom na naprawę szkód w środowisku poprzez rekultywację zanieczyszczonych terenów, rozumianych jako tereny, na których stwierdzono spowodowaną przez człowieka obecność substancji niebezpiecznych w takim stężeniu, że stanowią one poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi lub środowiska, biorąc pod uwagę obecne i zatwierdzone przyszłe przeznaczenie tego terenu (vide: art. 2 pkt 121 Rozporządzenia nr 651/2014).
Wnioskodawcy ubiegający się o ten rodzaj pomocy będą zobligowani do wykazania, iż spełniają oni wszystkie wymogi ustanowione w rozporządzeniu nr 651/2014, a znajdujące zastosowanie do wskazanego wyżej przeznaczenia (rodzaju) pomocy.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, że ze względu na fakt, iż program pomocowy dla udzielania pomocy publicznej w ramach RPO w oparciu o art. 45 Rozporządzenia nr 651/2014 nie został dotychczas wydany przez Ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego[1], wykorzystanie tego przeznaczenia pomocy będzie miało charakter pomocy indywidualnej (pomocy ad hoc)[2].
W przypadku wszystkich wnioskodawców ubiegających się o pomoc inwestycyjną na rekultywację zanieczyszczonych terenów konieczne jest m. in wykazanie efektu zachęty. Efekt zachęty uznaje się za spełniony, jeżeli pisemny wniosek o przyznanie pomocy zostanie złożony do przed rozpoczęciem prac nad projektem.
Jednocześnie w przypadku pomocy ad hoc udzielanej podmiotom będącym dużymi przedsiębiorstwami[3], w celu wykazania efektu zachęty konieczne jest także przedstawienia w dokumentacji aplikacyjnej danych odnoszących się do kwestii spełnienia efektu zachęty, zgodnie z art. 6 ust. 3 lit. b) Rozporządzenia nr 651/2014. Powyższe wiążę się równocześnie z koniecznością przedłożenia jako odrębnych załączników dodatkowych dokumentów[4] potwierdzających spełnienie owego efektu. Właściwym polem wniosku o dofinansowania do ujęcia informacji odnoszących się do spełnienia efektu zachęty w projekcie jest m.in. pole B.13.2. Zakres pomocy publicznej i / lub de minimis → Uzasadnienie spełnienia efektu zachęty.
Dodatkowo wskazać należy, iż w przypadku pomocy na rekultywację zanieczyszczonych terenów za koszty kwalifikowalne uznaje się jedynie koszty prac rekultywacyjnych pomniejszone o wzrost wartości gruntu (wyceny wartości gruntu dokonuje niezależny ekspert). Tym samym, biorąc pod uwagę charakter inwestycji przewidzianych do wsparcia (typ projektu: kompleksowe unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest), zasadniczo brak jest innych podstaw prawnych do udzielania wsparcia w tym względzie niż wymienione powyżej, tj. pomoc de minimis i/lub pomoc inwestycyjna na rekultywację zanieczyszczonych terenów.
Dotychczasowe ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO z dnia 9 czerwca 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych, właściwe dla perspektywy finansowej 2007-2013, nie jest już obowiązującym aktem prawa, natomiast zastosowanie ROZPORZĄDZENIA MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU z dnia 28 sierpnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje wspierające efektywność energetyczną w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014–2020 jako podstawy prawnej udzielenia pomocy nie jest możliwe z uwagi na wewnętrzną demarkację RPO WSL na lata 2014-2020 (tj. możliwości wsparcia tożsamego zakresu inwestycji oraz tego samego typu beneficjenta w ramach innego – dedykowanego – działania, tu: DZIAŁANIE 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej).
Reasumując: koszt usunięcia i unieszkodliwienia odpadów zawierających azbest może zostać uznany za kwalifikowany i sfinansowany w oparciu o art. 45 Rozporządzenia Komisji (UE) Nr 651/2014 (z intensywnością wsparcia maksymalnie do 85% kosztów kwalifikowanych projektu), zaś koszt zastąpienia usuniętych materiałów azbestowych innym materiałem „bezpiecznym” (np. styropianem) objęty może zostać  wsparciem udzielanym na podstawie Rozporządzenia de minimis (intensywność wsparcia dla tej kategorii kosztów: maksymalnie do 85% kosztów kwalifikowanych projektu, lecz nie więcej niż 200 000 Euro – dla jednego przedsiębiorcy w okresie trzech lat podatkowych)*.
* sposób wyliczenia maksymalnego dopuszczalnego poziomu dofinansowania (intensywność) opisany został w Wytyczne w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata 2014-2020 (MIiR, Warszawa 2015) oraz INSTRUKCJI WYPEŁNIANIA WNIOSKU O DOFINANSOWANIE PROJEKTU W RAMACH EFRR (Katowice, maj 2016).

[1] Zob. art. 27 ust. 4 w zw. z art. 5 tzw. ustawy wdrożeniowej (Dz.U. 2014 poz. 1146 z poźn. zm.)

[2] Zob. art. 2 pkt 14 lit a) rozporządzenia 651/2014

[3] Określenie kategorii przedsiębiorstwa zdefiniowane zostało w Załączniku 1 Rozporządzenia nr 651/2014. 

[4] Zgodnie z pkt. 3.2.4.2. (Warunki dodatkowe dotyczące pomocy podlegającej indywidualnemu zgłoszeniu) KOMUNIKATU KOMISJI - Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 dokumentami tymi mogą być np. dokumenty organów zarządzających, sprawozdania komisji kredytowych, oceny ryzyka, sprawozdania finansowe, wewnętrzne biznesplany, ekspertyzy i inne badania związane z analizowanym projektem inwestycyjnym. W weryfikacji istnienia efektu zachęty mogą być pomocne dokumenty zawierające informacje o prognozach zapotrzebowania, prognozach kosztów, prognozach finansowych, dokumenty przedkładane komitetowi inwestycyjnemu i prezentujące różne scenariusze inwestycyjne lub dokumenty przekazywane instytucjom finansowym.

Pytanie 1. Na jakich zasadach udzielane będzie wsparcie dla podmiotów jakimi są towarzystwa budownictwa społecznego (TBS)W odniesieniu do działalności TBS należy zwrócić uwagę, iż pomimo faktu, że podmioty te są gminnymi spółkami non-profit, prowadzą one działalność gospodarczą i działają w warunkach konkurencji (np. ze strony deweloperów i spółdzielni mieszkaniowych), funkcjonując na otwartym i konkurencyjnym rynku budowy, sprzedaży i wynajmu mieszkań – co pozwala na uznanie tych podmiotów za przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów unijnych. Zasadne wydaje się więc przyjęcie, iż wsparcie dla TBS, prowadzących działalność gospodarczą i działających w warunkach konkurencji, spowoduje przewagę ekonomiczną tych podmiotów w stosunku do innych uczestników rynku. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż udzielenie dotacji dla TBS może spowodować zakłócenie konkurencji lub wpłynąć na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi.
Tym samym projekty składane przez TBS objęte zostaną pomocą publiczną, która w przedmiotowym działaniu udzielana będzie na zasadach:
- pomocy de minimis – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 19 marca 2015 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020 (Dz. U. 2015 poz. 488)
i/lub
- pomocy inwestycyjna na rekultywację zanieczyszczonych terenów – art.. 45 Rozporządzenia Komisji (UE) Nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w stosowaniu art. 107 i 108 Traktatu [Dz. Urz. UE L 187/1 z 26.06.2014]
W świetle ww. aktów prawnych za kwalifikowany oraz możliwy do  sfinansowania w oparciu o art. 45 Rozporządzenia Komisji (UE) Nr 651/2014 (z intensywnością wsparcia maksymalnie do 85% kosztów kwalifikowanych projektu) może zostać uznany koszt usunięcia i unieszkodliwienia odpadów zawierających azbest, zaś koszt zastąpienia usuniętych materiałów azbestowych innym materiałem „bezpiecznym” (np. styropianem) objęty może zostać wsparciem udzielanym na podstawie pomocy de minimis (intensywność wsparcia dla tej kategorii kosztów: maksymalnie do 85% kosztów kwalifikowanych projektu, lecz nie więcej niż 200 000 Euro – dla jednego przedsiębiorcy w okresie trzech lat podatkowych). W tym miejscu należy wskazać, iż w przypadku pomocy na rekultywację zanieczyszczonych terenów za koszty kwalifikowalne uznaje się jedynie koszty prac rekultywacyjnych pomniejszone o wzrost wartości gruntu (tu: obiektu), którego wyceny dokonuje niezależny ekspert.
Dla projektów objętych pomocą publiczną, które jednocześnie są projektami generującymi dochód (np. projekty składane przez TBS) sposób wyliczenia maksymalnego dopuszczalnego poziomu dofinansowania (intensywność) opisany został w Wytycznych w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata 2014-2020 (MIiR, Warszawa 2015) oraz Instrukcji wypełniania wniosku o dofinansowanie projektu w ramach EFRR (Katowice, maj 2016).